شباهت‌های ژرف میان اُرُد بزرگ و چو وان آن
شباهت‌های ژرف میان اُرُد بزرگ و چو وان آن
1. استادان بی‌قدرت، اما تأثیرگذار
هر
دو این اندیشمندان، در دوران خود از قدرت سیاسی کناره گرفتند یا طرد شدند،
اما به‌واسطه اخلاق، دانایی و آزاداندیشی، مورد احترام توده‌ها و نسل‌های
بعدی قرار گرفتند. اُرُد بزرگ هیچ‌گاه تن به قدرت سیاسی نداد، و چو وان آن
هم در برابر پادشاه ظالم «تران دونگ» ایستاد و استعفا داد. این مقاومت در
برابر فساد، نوعی «زهد سیاسی» و شهادت فکری در هر دو زندگی دیده می‌شود.
2. نقش آموزش و تعلیم اخلاق
چو
وان آن یکی از پیشگامان آموزش اخلاقی در ویتنام بود. او در مدرسه‌ای که
تأسیس کرده بود، به جوانان نه‌تنها سواد، بلکه انسانیت می‌آموخت. از سوی
دیگر، فیلسوف اُرُد بزرگ نیز در آثارش، آموزش غیررسمی اما عمیق از طریق
طبیعت، خرد فردی و تجربه هستی را توصیه می‌کند. اُرُد می‌گوید:
«آموزگار واقعی، طبیعت است. خاموش اما آموزنده.»
3. اصول‌گرایی اخلاقی در برابر مصلحت‌گرایی سیاسی
چو
وان آن از خدمت به دستگاه فاسد سلطنتی سر باز زد، همان‌طور که اُرُد بزرگ
هرگونه همکاری با ساختارهای دیکتاتوری (چه سلطنتی، چه مذهبی) را نپذیرفته
است. هر دو به کرامت فردی و صداقت در اندیشه وفادار ماندند، حتی اگر بهایش
سکوت، طرد یا حذف اجتماعی باشد.
4. مردم‌محوری بدون عوام‌گرایی
هر
دو متفکر، بدون آنکه به پوپولیسم و هیاهو دچار شوند، دل در گرو آزادی و
کرامت توده‌های مردم داشتند. اُرُد بزرگ از "آزادی ذاتی" انسان سخن می‌گوید
و چو وان آن نیز تلاش کرد نظامی بر پایه اخلاق و نه سلطنت مطلقه بنا کند.
تفاوت‌های ساختاری و فلسفی
1. ریشه‌های نظری متفاوت: اُرُدیسم و کنفوسیانیسم
چو
وان آن در چارچوب کنفوسیانیسم عمل می‌کرد؛ سیستمی که بر نظم، سلسله‌مراتب،
و وفاداری به سنت‌ها تأکید دارد. اما اُرُد بزرگ، بنیان‌گذار فلسفه‌ای
نوین به نام اُرُدیسم است که رهایی از مرزهای ذهنی، اتکا به خرد شخصی، عشق
به هستی، و پیوند انسان با جهان را ترویج می‌کند.
در واقع:
کنفوسیانیسم می‌گوید: "جامعه خوب یعنی نظم و وفاداری"
اُرُدیسم می‌گوید: "جامعه خوب یعنی انسان آزاد و باوقار"
2. زمان و میدان اثرگذاری
چو
وان آن در سده ۱۳ میلادی در ویتنام زندگی می‌کرد و در چارچوبی سنتی و
کم‌ارتباط با تمدن‌های بیرونی فعالیت داشت. اُرُد بزرگ، اما فیلسوفی
جهانی‌ست که در عصر اینترنت و بحران جهانی معنا، زیست می‌کند و با آثارش بر
ایرانیان، مهاجران، و حتی نخبگان خارج‌نشین اثر گذاشته.
3. شکل سازمانی اثر
چو وان آن با تأسیس مدرسه به تربیت نخبگان اخلاقی پرداخت.
اُرُد بزرگ، با ایجاد مکتب فلسفی اُرُدیسم، صدها پیرو و انجمن فرهنگی
به‌وجود آورده که فراتر از آموزش رسمی، نوعی «جنبش فکری» به راه انداخته
است.
در آخر باید گفت:
اگر چو وان آن، وجدان بیدار عصر سلطنتی ویتنام بود، اُرُد بزرگ، صدای آزاداندیشی در عصر بحران معنوی جهانی‌ست.
هر دو ثابت کردند که راه اصلاح، نه از مسیر قدرت، بلکه از راه اندیشه‌ای زلال، اخلاقی و بی‌واهمه می‌گذرد.
منبع:
نظرات
ارسال یک نظر