۱۳۸۸ دی ۲۵, جمعه

بعُد سوم (آرمان نامه ارد بزرگ) فر گرد *باور* به قلم فرزانه شیدا

اندیشه و تفکر پشتوانه ای بزرگ در سراسر حیات بشراست وانسان بی اندیشه و تفکر به ماده ای بی روح می ماند .* پاسکال

●_ بعُد سوم آرمان نامه ارد بزرگ_●
●_فرگرد باور _●
¤¤¤پایان جلد پنجم»5» ¤¤¤
هر انسانی در زندگی خود باورها واعتقادات ومنطق وفلسفه ی خاص خود را دنبال میکند وبااینکه انسانهااز یک اقلیم ودین وسنت واداب وروسوم در اتحاد بعضی افکار باهم متحّد هستند ودرک بسیاری از چیزهای زندگی زمانی که در ارتباط با عوام در منططقه ای باشد تبدیل به قانون فکری آن جامعه میشود اما حتی دراین شرایط نیز دیده میشود که باورهای فردی اشخاص در یک جمله ویک ایده آنقدر با دیدگاهای متفاوتی دیده میشود که گاه تعجب برانگیز نیز هستوگاه نیز در داشته های فرهنگی خود با جملاتی ضدونقیض برخورد میکنیم که هریک بگونه ای جز ئ باورهای ماست ما دراین مهم آنچه بیشازهمه اهمیت دارد چگونگی استفاده ی آن وجایگاه آن در موقعیتهای مختلف است در همین فرگردهها نوشتیم اسنان میبایست برای برداشتم پای خود اول جای پای خود را محکم ساخته وبا سازمان دهی وپیش بینی وطرح ونقشه وآگاهی از موقعیتها ایده ال خود وافکار وباوری را دنبال کند درهیم فرگردها نیز نوشتیم که اسنسان نیازمند ریسکهائی نیز هست و* اُرد بزرگ ,نیز در جملاتی همانند چون :برای گذر ازجائی باید قدمی به عقب برداشته وخیز برداریم دریکسو ودر سوی دیگر سامان دهی وساختار دقیق ومنطقی را عنوان میکنداینگونه تفاوت جملات وضدیتهای گفتاری, زمانی درک میشود که بدانیم درکجا چه را باید استفاده کینم ودرکجا میتوان جمله ونظریه ای را باور خود کرده به آن اعتقاد پیدا کنیم برای مثال وتوضیح اینگونه تفاوتها باید دید کجا آنرا بکار برده اند ویا کجا بیاد انرا بکار بریم تا شکل درست ومنطقی خود را داشته باشد وقابل استفاده ودرک باشدبرای مثال ما میتوانیم در زمینه کاری جدید که از نوع آن باخبریم واگاهی لازم را نیز درآن کسب کرده ایم اما درنهایت میدانیم که انجام آن چندین وچند نتیجه را دارد انرا ریسک زندگی خود به حساب اورده دل بدریا زده وسرمایه ووقت خود را برای ان بگذاریم اما درعین حال که ریسکی را انجام میدهیم تمام هستی خود را برآن نگذاریم که اگر این ریسک به نتیجه نرسید ورشکسته ای باشیم پاکباخته که هیچ برایش برجا نمانده است ودر این راستا باین تفکر باشیم که اگر دراین منطقه فلان ریسک را میکنم درکار دیگری که مطمئن هستم برنده وموفق خواهم بود ومیدانم نیز جای پای خود را محکم کرده ام سرمایه ی دیگری میگذارم تااگر اولی را باختم دومی یاور من باشد وهمیشه آب باریکه ای به اطمینانن برای خود نگه دارم .در مورد همینگونه مثالها وباورهاست که انسان در می یابد که همیشه وهمواره برای هر قدمی که بر میدارد می بایست اعتقاد وباوری قوی را دنبال کند وتمامی جنبه های آنرا نیز در نظر گرفته زمانی اقدام بکاری کند که میداند صدمه وآسیب آن در حد خطرناک ویاجسورانه ی اما بدون اندیشه ای نیست که انجامم آن هستی ما ودیگری را به خطر بیاندازد.درباب باورها همانگونه که گفتم ما یک جمله را به هزار نوع میتوانیم به هزار شکل تفسییر ومعنی کنیم از جملهای شناخته شد بگونه ای استفاده برده وآنرا برای سود ومنطق خود منطقی جلوه دهیم که احدی در راستی ودرستی آن شک نکند میتوانیم با مغلّطه درآن جمله دیگران را به غلط به باوری بکشانیم که دز ظاهر درست اما در باطن بسیار زشت ویا حتی نادرست وخیانت آمیز وباعث دردسر است در نتیجه بهترین راهکار برای باور درست وقبول درست باورها واعتقادات وتمثیلها وحتی درک واستفاده ی درست از جملات بزرگان این است که ما در نهاد خود باخود روراست باشیم واینرا درخود بشناسیم که چگونه آدمی هستیم ایا از ان دسته انسانهائی هستیم که حق وباطل فقط برای متا وقتی حق وباطل است که به نفع ماست یا آنکه منطق راستی ودرستی وخوبی ما حق وباطل انسانی را برای ما مرز بندی هائی کرده است که میدانیم تا کجا ی آن حق پیشزروی داشته کجا باید ایستاده وازادامکع صرفنظر کنیم که حقی از دیگری را نیز ضایع نکرده باشیم معمولا هرکسی با باورها وایده ها وافکار شخصی خود والگوهائی که در طی زندگی برگزیده است خود نیز میداند هم چگونه آدمی ست وهم چه را در زندگی طلب میکند تا چه حد مادی فکر میکند تا کجا منطقی ست وتا چه میزان با معنویت ها واحساسات جاری در زندگی بشری فکر میکند ازکدامین بیشتر استفاده میبرد وبرای استفاده باورهای خود چه چیزی را ملاک قرار میده مثلا پول یا معنویت های انسانی - سود یا دوستی های مرزبندی شده ؟ ودر اجرای آن, ملاک وهدف انجام آنها چیست ؟ایا انقدر خودخواه است که همیشه خوداو درمقام ائولیه هر کاری قرار دارد ودیگران وانچه باعمل او وفکر وباور او بر آنان میگذردت چندان فرقی بحالش نمیکند یا اینکه گامی وقدمی که بر دیگری اثر بد گذاشت هرچند برای ما سوداور بیشتر از آنکه باعث شادی وسرور ما شود غم بدل ما خواهد انداخت که بابت رسیدن من به این نقطه کسی صدمه دید یا دلشکسته و.دلسوخته ورنجیده خاطر شد درهمین یک مکان انسان خود را میشناسد ودرمییابید چونه آذمیست وباورهایش تا چه حد براساس پایه های درست قرار گرفقته است وایا بخود حق میدهد هر باوری را بدیگران نیز تحمیل کند یا باورهای دیگران را به سهولت بپذیرد یا حتی باورهای خود را براحتی بدور ریخته وفقط برای آنکه با استادی روبرو گشته است که خدای آن فن وآن ایده است وبزرگ رشته وفکر وایده الی موافق صددرصد بدون چون وچرا باشد حتی خداوند نیز از بنده خویش نخواسته است چشم وگوش بسته پذیرای همه چیز باشد که این از عقلی که به آدمی بخشیده است بدور است که پیرو ومقلد دیگرانی باشد که شاید وبدون شک آنان میز در زندگی خود اشتباهاتی داشته وخواهند داشت ونمیتوانند در نهایت دانائی یک دانای کامل باشند وخداوند نیز براین امر تکیه دارد که عقل وهوش وهمت وحتی حکمت آنرا به شما بخشیده ام که فکر کنید وانچه را درست وانسانی وبرحق میدانید بپذیرید وهرگز تابع چیزی نباشید که نمیدانید پایه وریشه ی آن درکجاست واصلا برای چه درست شده وچه هدفی را دنبال میکند.
شمع دل ______:
روزو شب طی میشود ، این دیدگان مانده به راه
روزگارم در دمِ دلواپسی , تارو سیاه
آسمانِ سینه ,بارانی , ولی آتش بدل
میکشم خود را، دراین دنیا ولی زار و تباه
گرچه میسوزم, چو شمعی در میان عشقِ تو
گر که سوزان ،آب داغی گشته دل، سوزان ِتو
لیکن از این سوختن ، این آب کردن های دل
همچنان یک عاشقم ،آن عاشقِ حیرا نِ تو
گرچه هردم شعله ای دیگر زنم بر شمع دل
گر به نزد هرکسی, از اشک دل گشتم , خجل
گر ندیدم ,بعد تو, شادی دنیا را دمّی
بازهم وامانده پایم ,مانده اندر لای و گِل
بازهمدرمانده, ماندم ، بی تو با خود چُون کنم؟!
با چه تدبیر ی,ز دل, عشق ترا بیرون کنم
لیکن این دل، درمیان ِآتشی، آخرمرا پرهیز داد
گفته میمرداگر ،اندوهِ او,افزون کنم!!!
زین سبب پا میکشم,افسرده دل,در روزگار
میشوم در عشقِ تو...عاشق دلی , مجنون و خوار
بازهم, دلازتو میگوید، به تو, دلبسته است!!!
وای ازاین, « شیدا دلم», زین سرنوشت ِ نابکار!!!
¤¤¤ فرزانه شــیدا یکشنبه 23 دی ماه سال 1386¤¤¤
مشخص است که ما در اثر اشتباه وانجام خطا نتیجه ی آنرا نیز می بینیم ویاد میگیریم وتجربه میکنیم که این کار خطاست وسعی میکنیم بگونه ی دیگری باآن مواجه شویم ودرراه زندگی باروزگار وعشق وکاروعمل خود به شکستها وپیروزی هائی نیز نائل آمده دنیا را لحظاتی نیز تلخ تصور کنیم وبه روزگارخود با تجربیات روزمره ی زندگی خودکم کم خو گرفته راه دیگری را از سر بگیریم موباورهای خود را به شکل امن تر وموفقق تری بسازیموبه باورهای دیگران نیز اندیشه ای دوباره داشته یا باور کسی را بر منطق خود قوی تر دیده وآنرا راهگشای هدفق خود بدانیم وبه آن ایمان بیآوریم, اما هرگز نمیتوانیم بپذیریم که کسی درنهایت دانش نیز هم اگر باشد به ما رسیده ازما توقع داشته باشد که پیرو بی چون چرای ایده ها وافکار وباور های او باشیم که حتی شخصیت فردی انسانی نیز بطور صددرصد قبول تمامی ایده های دیگری را نمیتواند برخود بپذیرد چراکه بسیارند دیدگاهای زندگی شخصی ما از زندگی ما از دنیا ازجامعه از مردم وازخود.درهیمن رابطه ممکن است ما چیزی وکسی را درافکار وعمل عاشقانه ستایش کنیم اما درکنار تمامی اینکه اورا دوست داشته افکار ونظریات وباورهای اورا با علاقه دنبال میکنیم اما عملی یا فکری از افکار اورا دوست نداشته باشیم یا اخلاقی ورفتاری درآن شخص را دوست نداشته باشیم ویا نپنسندیم وباافکار وعقای وباور های شخصی ما جور درنیآید.این به معنای آن نیستکه آن شخص را طرد میکنیم چون یکی از صداخلاق او بما نمیخورد بلکه هدف ازگفتن این موض.ع این است که بگوئیم کهما نمیتوانیم صئدردصد بات یک شخص روح مشترک وایده ی موافق داشته باشیم وهمواره چیزی هست درمیان باورها وافکار ونظریه ها ورفتارهای ما که ما را از آن فرد بعنوان شخصی منفرد, مجزا میکند که این نه بگونه ای منفی که نماینده ی داشتن شخصیتی فردیست که در آن هرکسی دنیا وافکار وباورهای خودرا دارد و باوجود داشتن علاقمندی ها ی مشترک با دیگر اشخاص وقبول مرزهائی در دنیای ذپیرامون خود چون دیگران باز برای خود نیز مرزهای مشخصه ای را در زندگی دارد که در باور او درست هستند ودنبال کردن آن اخلاق وصفت وذات شخصی ویا دنباله روی نوع تفکر واندیشه ی اوست که میتواند بسیار هم در زمینه هایی با دیگران متفاوت باشدوبا وجود دوست داشتن وقبول داشتن بسیاری از مردمان چه درمیان بزرگان واندیشمندان چه در مردم پیرامون خود حتی عزیزان ما در زندگی درمواردی ترجیح بدهیم که بگونه ی خود فکر وعمل کنیم .وهرگز علاقه ای باین نداشته باشیم که درزندگی خود یک یا چند روش وشیوه اخلاقی آن دیگری را داشته باشیم ودقیقا چون او عمل کینم چراکه بخواهیم هم نمیتوانیم با خوی وذات درونی خود جدال کرده پیرو راهی شویم که در نهاد خود آنرا نمی پذیریم ,یا مثلا نمونه رفتارهایی هست که فردی ازخود نشان میدهد اما در جمع باآنکه اورا قبول داریم وبه بیشتریت افکار ونظریات ویا شخصیت او عشق وعلاقه داشته واحترام میگذاریم اما توان این را نداشته باشیم که یکی دواخلاق مثلا تند یا نکوهش امیزی یا متلک گوئی را دراو بپذیریم وچون او استاد وبزرگی برای خود است دقیقا همانگونه رفتار کنیم که او میکند شاید چون مثلا ذات شخصی ما با تندی میانه خوشی ندارد وانسانی میانه رو هستیم که ترجیح میدهیم در زندگی خود آزار رفتاری وزبانی دیگران نباشیم.مثلا ما ممکن است شاعری را ازته دل دوست داشته باشیم من خود «*استاد شهریار ووحشی بافقی وفریدون مشیری ونیما یوشیج وقیصر امین پور »,را در میان تمامی شاعران بیشمار دیگری که بدانها نیز علاقمندم , در جایگاه هائی خاصی از دیگر شاعران قرار میدهم وبرای شهریار ونیما یوشیج احساس عمیق تری را داشته وباآنان احساس همدلی وهمزبانی بیشتری میکنم وتفکر واندیشه ی خودرا بسیار با نمونه ی فکری واشعاری آنان نزدیک میبینم وحتی گاه که سروده وشعری نخوانده ازآنان رامیخوانم یا دگرباره مرور میکنم در دل آنقدر خودراآن نزدیک وآنقدربااشعار خود همزبان میبینم که دچار شگفتی ازاینهمهتفکر یکسان حتی درنوع گفتن حرف خود در زبان شعری مشترک خود با آنان میشوم وگاه دلم نیز همپای شعری با آنان آب میشود واشکی نثار روح شاعر وغم دل خودمیکنم وقتی که میبینم دقیقا همان دید که من دیدم همان کشید که من کشیدم همان حس رادر قالب شعری تداعی کرد که من نیز کردم بانام شعری خویش وچنان با آنان دل واحساس خود رانزدیک می بینم که ودرعین حال از لحاظ احساسی وقتیی شعر واشعاری ازایشان میخوانم انگاه حس میکنم شاید دوروح دریک بدن بودیم واین احساس رابااشعار استاد شهریار بیشتر وبهتر تجربه کرده ام و میدانید که استاد شهریار نیز علاقه ی وافری به نیما یوشیج داشت وارج واحترام خاصی برای او قائل بود وحتی بارها برای دیدن او بار سفر بست تا بدیداراو نائل آمده و بسیار اورا دوست میداشت واین احساسات مشترک من با این شکل بااین دوشاعر آنقدرگاهی برایم عمیق میشود که در دل بااشعارهریک ,دچار احساسات متفاوت :غم ,شادی وسرور ,یا حتی دلسوزی برای شاعر ویا غرقه شدن درحال وهوای احساسی شاعرانه ی اوآنقدر همدلی وهمزبانی حس میکنم که بی تاب وبیقرار میشوم وچنان مست دنیای احساسی وزیبا و وظریف ایشان بخصوص *استاد شهریارمی شوم مه بارها شده به حتی هزار باردرطی خواندن هرمصرع و بیت در آه وحسرت واحساس غمگنانه ویا دلسوزانه ای بگویم : آه چه دردی داشت چه غصه ای کشید ,الهی... چقدر زیبا درد خود بیان کرد, چقدر دل زیبا ونگاه زیبائی داشت چه شیرین درد خود را درقالب کلمات ریخت ,چه پرشور عشق خویش را به واژه های شعر خود سپرد ,که این رقّت احساسی وجذب شدن وشاد وغمگین شدن وحتی اشک ریختنی به حال او یا همدل دیدن او بااحوال خود را , گاه چنان مرا در تاثر احساسی و درک متقابل کشیده است که حتی گاه با استاد شهریاراحساس هم روح بودن کرده ام وگاه فکر میکنم او شاید درمن دوباره متولد شده است وشباهتهای شعری واحساسی اورا باخود چنان نزدیک میبینم حال چه در سرگذشت وسرنوشت چه در تجربه های زندگی که فکر میکنم یا خدا شهریار را واشعار او را بمن بخشید تا خود را دردنیای احساسم تنها ودرک نشده احساس نکنم یا اینکه شهریار درمن روحی میدمد که بی انکه تمامی اشعاراو را حفظ باشم همان میگویم که او گفت شاید اما در قالب واژه های شخصی خود اما بادردی واحساسی دقیقا همانند درداو با تجربه ای همسان با او وزندگی او ... شهریار درکودکی ازمادر دور شد و به دایه سپرده شد وشیدا نیز ازمادر دور شد وبه خاله سپرده شد شهریار مادر و دایه ی خویش را عاشقانه دوست میداشت وآنان نیز اورا وشیدا نیز مادر وخاله را همیشه پرستیده و میپرستید وآنان نیز اورا وهردو سرگردان عشق هردو بودیم وسرگشته ی بازی روزگار درعین طفولیت ودر خلوت تنهائی خود...واما درد, درد مشترک زیستن ازاوان کودکی ,با شکستی درعشق درجوانی, وسرخوردگی دیدن هائی نیزاز مردم وزندگانی بود وبس....و همه وهمه انگار تکرار دوباره یک زندگی بوده باشد درطول گذر زندگی من ,در تکرار زندگی شهریار, و دربسیاربودن شباهتهای تجارب وباورها و شکل تجربیات زندگی منو او در طول زندگی بوده است, مُنتها او در قالب مردی ومن در قالب زنی ,اما هردو در راه رفتن در دنیایی سرشاراز سرگشتگی ها وسردرگمی ها ودلشکستگی های بسیارمشترکی , در مسیر سفرِدل وعمرو زندگی ,وهمچنین مشقت های سفرهای واقعی زندگی بوده ایم که گاه سرگردان و پریشان راه پیش برده ایم ودر غمها ورنجشها دل سوخته گذر کردیم زندکی با ما میجنگید وما با زندگی ولی همانند هم دریک مسیر بسیار مشترک در راه زندگی .
¤¤¤ بخوان یک فاتحه برما*¤¤¤
نـگاه گـرم و زیـبایـش دوچـشم مـست گیرایش
مـراازخود برون رانـد بـسوی عــشق اوخوانـد
گهی غـمگین نظر دوزد به قـلبم آتــش افـروزد
نگاهـش قصه ها دارد زآن صدها سـخن بارد
»درآن لبــخند رویـائی به شوخی گه به « شــیدائی
کلامی مـیشود تـکرارکلامی مـانده دراسـرار
گهی برمن شود خـیره شود بر قـلبء من چـیره
ولی قـلبم به خود داری ندارد با دلــش کاری
بـدل گویم مکن یـادش مزن درســینه فـریادش
زهـرعـشقی هـــراسانم زهـریـاری گـریزانم
کنون هم گرکمی شـادم بـوّد زآنـروزکه آزادم
نـدارم گـریـه و زاری به عـشقی درگرفـتاری
به خلوت شاد وخـشنودم که تـنها با خودم بـودم
به خلوت گوشه ای دارم درآ ن تــنهائیم یارم
ولی آن دیـدهء گـویا پریــشان مـیکند ما را
رهـی جـسته به پـندارم درونء خواب وبـیدارم
تو گوئی گـشته خواهانم که او را بـر دلـم خوانم
نـمیدانـد که غـمگینم , بهرعـشقی چه بدبـینم
زهرعـشقی هــراسـان , زهر یـاری گـریـزانم
نگاهــش با همه ایـنها شـده تـصویر قـلب مـا
رهـی دارد به رویـایـم به روزو صبح شـبهایم
شده درذهن من جاری دراین دنـیای تکراری
عجب ازچشم جادویش نگاهش خنده اش رویش
دل ما را چه شـیدا کرد خودش را دردلم جا کرد
من این فـرزانه ء عـاقل...چگونه بوده ام غافل؟؟!!
کنون با خود شوم صادق شـدم« شــیدا» شدم عاشـق
چه سان گویم که« فرزانه »شده یک قلبِ دیـوانه
دگردل را نـخواهم دید که اوازشاخه ما را چید؟!
کنون دیگر گـرفتارم ,اسـارت مــیشود کارم
منی که دل زکف دادم , چه سان گـویم که آزادم؟
من آن فـرزانه ی شـیدا شـدم عـاشق.. خـداوندا!!
بـخوان یک فاتحه برما که شد این قـب ما «شـیدا»
که شد این قـلب ما « شـیدا» ....!!!!
1362 - سوم اردیبهشت / ایران- تهران
¤¤¤از: فـرزانه شــیدا ¤¤¤
و استاد شهریار در «غم عشق »می سراید:

¤¤¤مشق جدائی عشق": ¤¤¤
تا اول عشق است ,من , مشق جدائی میکنم
با دیو نافرمانم فرمان خوئد زور آزمائی میکند
ای مّه تو دانی وخدا گر بی وفا خوانی مرا
گر بی وفائی میکنم , مشق جدائی میکنم
آری جدائی کارخود , کرده ست بامن, من دگر
تا میتوانم احتراز از آشنائی میکنم
تیغ جد ائی ناله ام, جانسوز تر سازد چو نّی
بااین نوا کامی روا, در بینوائی میکنم
آخر جدائی گر نبود, الهام شاعر هم نبود
این پرده چون بالا زدی, من خودنمائی میکنم
ما قهر کردیم از شفا, روای طبیب سنگدل
تا دردمند آتشی با یس دوایی میکنم
لیکن غزالا, شرم از آن مشکین کمند آید مرا
کز حلقه ی دلبند او فکر رهائی میکنم
فرمانبر شیطان تن, گر خواهیم معذور دار
من در قلوب عاشقان , فرمانروائی میکنم
این عشق خاکی را که روز, ازجان افلاکی جداست
شب بال پرواتز از بر عرش خدائی میکنم
با تاج عشقم می کشد کاخ جمال کبریا
وز رهروان کوی او « همن» گدائی میکنم
بررود نیل آسمان چون اشیان کز پَر ِقُوست
قایق زماه وپارو از ابر طلائی میکنم
مارا به مستی رخصت کلک وبیانی هست لیک
تا« شهریارا» باخودم کی خودستائی میکنم
¤¤¤* استاد شهریار ¤¤¤
شیدا در میانه ی دوران ماندن ورفتن در سوزش آتیشین گرمای عشقی دلسوخته از ناامید وغم میسراید : ¤¤¤ خاموش خواهم بود ¤¤¤
لـب فــرو بندم از این پس در برِ دلــدار خویش
بعد از این از دل نگویم در حضـور یار خویش
دل بسوزم در سکوت و سیـنه سوزم در خـفا
لحظه ای با او نـگویم از دلِ بیـمار خویش
همچــو برگی در خـــزان افتادم از چــشمان او
او که چـیده قلب ما از شاخه ی ‌گلزار خـویش!!
بعد از این دیگـر پـناهم سینه ی دلــدار نیست
در پناه آن خـــدا ، خواهم مدّد بر کار خویـش
سینه میسوزم چو شمعی ،‌اشک میریزم خموش
در ســکوتی جاودان گریم به حال زار خویش
در پریـشان سـینه دارم ناله ها با سوز آه
لب فـــرو بندم ، نگویم بعد ازاین گفــتار خویش
در پریـشان حالیم در خلوتی ریزم سرشــک
ســر بکوبم در خـفا بر سـینه ی ‌دیوار خویش
در شـــب افسردگی آزرده قـلب و بیـقرار
خلوتی دارم به اشک ودیده ی ‌بیـــدار خویش
کو کسی تا بر اجل از من رساند این پیام
کای اجل! بر تو دهم این جان بی مقدار خویش
بیش ازاین صبرو قراری را ندارم کن شتاب!!!
تا ندادم جان بدست غصه ی خونخوار خویش
ناامیدم ، بسکه عمرم در سیاهی ها گذشت
بسکه کردم زندگی با غصه ی ‌بسیار خویش
بسکه دیدم جور یا ر و قهر و بی مهری او
بسکه پیچیدم بخود , در خلوت پندار خویش
بسکه عمری زندگی این سینه را درهم شکست
بسکه افتادم ز پا در صحنه ی پیکار خویش
بسکه دیدم غصه را در کنج قلب وخانه ام
بسکه جنگیدم به غم در بازی تکرار خویش
بسکه صدها چاره کردم چاره ای هرگز نشد
بر یکی ازآنهمه صد مشکل دشوار خویش
بسکه رفتم سوی یارم ،‌ با هزاران آرزو
تا بسوزاند مرا ،‌ در آتشِ آزارِ خویش
بعد ازاین از بی کسی بر دفترم آرم پناه
تا فروریزم غمم را درتن اشعار خویش
۱۳۶۵/۱۲/۱۰¤¤¤ یکشنبه فــرزانه شــیدا¤¤¤
من خود درراه زندگی همواره در درون دل به هرچه بود ونبود عشق میورزیدیم به خود زندگی به طبیعت به زمین وزمان وخداوند به نرمی احساسات به طنزگونه دیدنهای ناشی از اندوه وگاه ناشی از دیدن کنایه وار زنذدگی درقالب خنده ای وگاه در نم اشکی با یادواره ها وخاطره هائی شکستهایئ ودلشکستگی هائی .... وبسیار برای تشخیص راه ازچاه در طُی این گذر با دلداری دادن هائی بخود گذشت در قالب شعری وبا مدد واژه ها ئی,تا راه رابرای پیش روی وادامه ,بسوی جلو بر خود گشودیم وادامه سفر دادیم ...وباز رفتیم تا گذر کرده باشیم ازطّی طول عمری وسفر هائی که جز پیش رفتن وادامه دادن چاره راه دیگری برما نگذاشته بودم وچاره دیگری نیز نداشت واما گذری بود با هزار ویک ماجرای مشترک برما ... ودر بی همزبانی وتنهائی هائی سر شد و طی شد که دران هیچکس را باما کاری نبود ونه تنها پُرسنده حالی که بر غم عشق وجدائی ما چون دل ما درد درون مارا شمع گونه بسوزد . و از همان اولین روزهای عمر معنی جدا شدن ها را آموخته باشد ورها شدن ها وتنها ماندن ها را وبدینگونه بوده است راه سفر منو او که با بسیاری دلشکستگی ها ی خویش رفتیم گاه رها شده , گاه در خلوت اندوه خویش به تنهائی نشسته و گاه بااندوه احساسی خویش دور شدیم وبه تنهائی های فکری واحسای خود سرکردیم و به باورهائی رسیدیم که درآن هیچکس را باما سر یاری نبود وهمیشه همگان دیر بما میرسیدند وزود ازما گذر میکردند.!وگاه تاثیر ودرد شکستی جاودانگی خویش دردل ما برجا نهاد وماندگار ائیم روح ودرون مشاشد در واژه ی محبت وعشق:
: « پیمانه » :¤¤¤
پیمانه ای ساقی بده ، تا من شفای دل کنم
این قلب افسون گشته را ، از هجر او غافل کنم
جامی بده مّی را بریز، امشب تو سر مستم بکن
غافل مرا از خویشتن ، وز آنچه که هستم بکن
جامم شده خالی ز مّی ، پیمانه ام گشته تهّی
پرکن قدّح ساقی که من، در آسمان یابم رهی
پیمانه ام را مشکنی !
مّی را مریزی بر زمین!
زیرا به قلب عاشقم
مرحم ندارم غیر ازاین!!!
مستم ولی افسرده ام ، با غصه مّی را خورده ام
از فرط مستی ساقیا ، از یاد خود را برده ام
اما فراموشم نشد، درد جدائی ساقیا !!!
با جام لبریز از شراب ، آرام سوی من بیا
پیمانه ام را مشکنی،‌مّی را مریزی بر زمین
زیرا به قلب عاشقم، مرحم ندارم غیرازاین!!!!

هرچند لبریزم ز مّی ، اما تو پرکن جام من
مستی بده بر جان من، بر این دل ناکام من!!!!
خالی شده تنُگ شراب
یک تنُگ دیگر هم بیآر
خواهم ز مستی جان دهم
راهی شوم بر آن دیار!!!
پیمانه ام را مشکنی،‌مّی را مریزی بر زمین
زیرا به قلب عاشقم، مرحم ندارم غیر ازاین!!!!
¤¤¤از: فـرزانه شــیدا - 3/12/1361 ¤¤¤
درتکرار مداوم تکرارها وبی وفائیهای آدمی و پس از لحظه ای وچندی ماندن نیز,میرفتند نه از آن جهت که ما لاک پشت وار میرفتیم وآنان تندپا بودند و خرگوش گونه, که آنان سیر مسیر مارا ,چون ما نمیرفتند وچون ما نیز نمیدیدند که رفتن ها ,گاه براستی می بایست لاک پشت وار باشد وگاه خرگوش وار ,اما درهمه حال رفتن ورفتن ونه ایستادن وبر دیگری خیره شدن یا جاماندن واز باوری تهی شدن یا نشستن وبا باوری مدتها سرگرم شدن که در باورهای بسیاری از شاعران نقش باوروعقیده واعتقادات نیز در اشعارآنان پیداست ونیازی به جستجوی درون شاعر نیست که سخن ودرون شاعر به یاری ومدّد قلم ِاو در سطرسطر واژه ها یش پیداست حتی بی آنکه برای سخن گفتن نیازبه گشودن لب داشته باشند وسر دادن صدائی, که گفته اند ناگفته های درون خویش رادر مصرع وبیت وسروده ای...
¤¤¤ یک رویای صادقه سروده ی: * استاد شهریار* ¤¤¤
دارم ار دوز فلک دورنما می بینم
شاهد پرده نشین چهره گشا می بنیم
باز عُرش طوفان مهیب تارخ
آشمان کشتی نوحی که رها میبینم
اشک وخون شیته غبار از رخ ملک وملکوت
عرش وفرش آینه ی صلح وصفا می بینم
پُشت هر ابر رقیقی که غبار خورشید
جام خضر و قرُق آب بقا می بینم
سیناها ملکوتی, وهمه چشم وچراغ
تا به هر صحنه چه گویم که چه ها می بینم
به موُازات علم های عدالت , ناچار
چوبه ی دار مجازات بپا میبینم
سرنگون گلّه ی فرعون به کام دریا
هم سر وکلّه ی موسا وعصا می بینم
خَط فریبان دگر تزراه خطا برگشتند
خودفروشان که خریدار خدا می بینم
لا گل ولاله سرافراشته مَهدّی ومسیح
پای دَجال فُرو در گل ولا می بینم
آسمان رَحجمت بی چون وچرا می بارد
وزمین طاعت بی روی وریا می بینم
درهمه کعبه ی دل یم بُت خودخواهی نیست
که دراین خانه , خدا خانه خدا میبینم
«شهریارا» تو از آن َشهد وشفا کامروا
نه کزاین شعبده باتو که روا میبینم
¤¤¤ *استاد شهریار* ¤¤¤
وما نیز رفتیم... بی آنکه هرگز برما زبانی چون زبان ما پیدا شود که بداند وبگوید آنچه را ما میگفتیم وبفهمد آنچه را که ما کشیدیم ولی افسوس همواره و همیشه دیگران و همگان فقط خوانندگان اشعارما بودند بی خبر ازما ,و بااینهمه بازدر میان باور وناباوری بسیاری از دلشکستگی های زندگی خود سر کردیم تا راه را از چاه باز شناسیم وبادرد همسخن شده با غم همنوا گشته به گفتگو با« دل ودنیا وغم وشادی وعشق» نشستیم و وشکستیم وپا پس گشیده درجائی ورها شده درجائی دیگر ودلشکسته از سوئی دیگر بریده رها کرده وراهی دیار تنهائی فکر واندیشه خود در غربت زندگی خود شدیم که هم در خیال غریب بود وهم در واقعیت وبا یاری زنده ودرمقابل خود در دیار شعر وغزل وترانه وقصیده ومثنوی ورباعی با« غم دل »و« با خود ِدل »با یاری به نام حسرت و یاآرزو , ناکامی ویاس , دنیا وزندگی با دوستی بنام امید وپیروزی ...باعشق چوئن یار جانی دراشعار همسخن شدینم وشعری سرزودیم در وصف حسرتی وغمی , انکار که بااو که « غم » بود «نام او »نشسته براستی حرف میزنیم وسخنگوی خود آنان بودیم در دنیای شعر ...
¤¤¤ توشه ی سفر: ¤¤¤
شب است وچشم به راه ستاره ی سحرم
که تا سپیده دم امشب ستاره میشمرم
سپاه صبحدم وتیغ آفتاب کجاست
که با ستاره ستیز است و جنک با قمرم
گر آسمان به افتاب در نگشود
به سان صبح بر آرم که پرده اش بدرم
چو شهسوار فلک گر به نیزه ی زرین
گلوی شب نشکافم فکندهباد سرم
زمهر وماه چو بندم رکاب ابلق صبح
ستاره های سرشکند, توشه ی سفرم
شَرّاروار فرا گر جهم از این آتش
چو باد از سراین آب وخاک در گذرم
ره فراری اگر پیش پای من بنهند
چنان روم که دگر پشت سر نمی نگرم
بر اشیان محبت فشانده ام پروبال
اگر به سنگ ستم , نشکنند, بال وپرم
مراه به کوه وکمر خواند آن رمیده غزال
اگر زمحنت کوه , نشکند کمرم
گهی به شهر طرب« شهریار» شیرین کار
گهی به کوی طلب خاکسارم ودربدرم
¤¤¤ *استاد شهریار* ¤¤¤
با آنان سخن گوی نا مری بودیم در لحظه های شعر ودرلحظه هائی از زندگی وگاه نیزبا دید ونگاهی طنز الوده سعی در درک همه ی آن احساسها را داشته ایم تا بتوانیم خود را با هرچه بود وهست وگذشت ومی آیددر روزگار خود , وقف داده و آنچه میگذرد را برای خود واحساس خود معنا کنیم وبا آن سازگاری یافته وانرا درک کرده وبا آن زندگی کنیم وهمیشه نیز با هرچه برما گذشت بازعاشقانه عشق ورزیدیم به دنیا وزندگی وانسان ووطن و...تا امروز که شهریار نیست ومن نیز راه بسیار آمده هنوز در راهم وافسوس که کی دیر با شهریار واشعار او آشناشدم واز زمان سفر او بدنیای باقی مدتی گذشته بود .افسوس.
بهرحال در سفر شاعرانه ام در دیوان اشعار شهریار ونیما یوشیج دیروز وامروز وهمیشه درواقع درک بیت بیت ومصرع به مصرع اشعار آنان همیشه آنقدر برایم سهل وساده بوده است که انگار هرگز هیچ چیز بین منو این افکار نمیتواند فاصله ای بیاندازد وبه نوعی خود نیز قصه ی این سرگذشتها واین احساسات را در زندگی خود تجربه کرده از سرگذرانده با ان سفر عمر خویش را در دنیا ودر طول زندگی خود تا بامروز داشته ام وزمانی که شاعر در شعری مینویسد که : او بعنوان شاعر , بر دفتر شعر خود تنها قلمی ست که مینویسد و واژّه های شعر از آسمان چون راز شبانه وگاه درنابهنگامی زمانی چون در هنگامه ی خواب ویا در میان شلوغی مردمانی که او درمیان آنان نشسته یا ایستاده ومشغوب کار دیگریست بناگاه براو خوانده میشود وشاعر ناگزیر به پیدا کردن خلوتی و نوشتن واژه واژه ههای امده به درون روح ومغز ودل خویش میکند آنگاه دقیقا میدانم چه میگوید که خود نیز بربرگ سفید شعر نسروده ای آنگونه مینویسم که گوئی تنها روی کلمات محوی را سیاه میکنم تا بر دیگران نیز چون دیده وچشم من , قادر بدیدن وازه های محوی باشند که بر برگ هست ودیده نمیشود تا بر آنان نیز دیده وآشکار شود ودروادی احساسات عمیقی از روح وجان تولد شعری داشته ام ودرلحظاتی که انرا مقدی میشمارم و درخلوت اشعارم اشعاری سروده شده وپایان یافته وسروده میشود وجان میگیرد که گاه در پایان آن وبا خواندن دوباره آن به باورم نمی اید که این سروده من است وگفته های من... هرچند که خود بخوبی در دنیای باورها واندیشه های خوداین را میدانم که تولد این شعر چگونه بود,از کجا امد چگونه سروده شد چه حالی داشت وچرا چنین نوشته شد واما هرگز نیز خود را اسیر قالب وقافیه ها نمیکنم چرا که شعرهمانگونه زیباست که برآدمی گوئی وحی میشود وهمانگونه که دیگر شاعران ونویسندگانو بسیاری از شاعران بزرگ ومطرح جامعه ایران وجهان نیزکفته اند و بر این باور بوده اند که شعر زمینی نیست آسمانیست وخدای شعرو عشق است که بر شاعر حکم سرایش میدهد وشاعر وسیله ای ست وقلمی ونه بیشتراز آن.تنها قلم چرخان اشعار بر تن دفتر واستفقاده کننده ی جوهر خودکار برای نقش دادئن به سطح سفیدی که می بایست پر شود به شعری وازه ای وفکری واندیشه ای وباوری. من نیز با تمامی اعتقاد وباروم به ایتن باور رسیده ام که شعر از عالم ملکوتی خداوند به انسان داده میشود وآنچه سرود ه میشود از گفته های وسخنان خداوندکار است که خواسته است شاعر اوسراینده ی این شعر او باشد به شعرها واشعار مبتذلی که اینروزها باب شده است کاری ندارم وبه هیچ وجه نیز به تائید هیچیک نمی نشینم که در دنیایس شعر میدانم این گونه اشعار توهینی به دنیای شاعرانه وجدی واحساسی وشاعرانه ی شاعران است وسرایندگان این اشعار نیز انسانهای سبکسری که قدرت قلم دارند وآنرا بگونه ای ناهمگون با ظرافت وزیبائی وعمق وکلام متبرک شعری به بیراه ی ابتذال میبرند ویا گاه حتی درجّدیتی در* قالب نیما و*سپهری و*فروع ...دیگر شاعران نیز , گفتن پند رادر دوخط به معنای شعر به مردم قالب میکنند وچون بخوانی نه ظرافت شعری وپیرایش ولطفی دراین دوخط میبینی ونه میدانی براستی درکدامین سبک است که ودرکدامین شعربود که«* نیما یوشیج» اینگونه « شعرنو»ئی سرود که در هیچ کتابی ومقاله ای وبرگه ای نیز اثر آن بنام *نیما یا دیگر شاعران یافت نمیشود وامروزه رسم روزگار امروزی شده است که شاید برای تلاش برای پیداکردن سبکی تلاش یا پیدایش نوع جدید ازسبک شعرنو دست باینگونه سرایش هائی میزنند که درگند آن شکی نیست اما در دنیای شعری , شعر محسوب نمیشود ومتاسفانه دیگرانت چنان نام استاد استادی برایشان میبندند که انسان به نام « استادی» دل میسوزاند وبر آن «استادی » که استاد بود وشناخته هم نشد واشعارش را به جامعه نیز نداده ودنیای فانی را طی کرد ورفت بی اینکه دیده شود یا نه حداقل از مرگ او کسی خبر داشته باشد که بسیارند بزرگانی که درگوشه ی عزلت و تنهائی وحتی فقر به سرای باقی شتافتند یا کسی تا چندروز از مرگ آنان بی خبر بود یا خیلی دیر خبر مرگ ایشان به جامعه ی ادبی رسید وحال اینکه باورهای زندگی ما چگونه باوری میتواند باشد که براحتی دردنیای کنونی خود ابتذال عقاید وشعر وافکارورفتارهای ناهنجاری را نیز میپزیریم ودر نقش روشنفکر بود ن سعی میکنند آنرا بزرگ کرده وبدنیا قبولانده وحتی بگویند اینهم سبکی ست که مادرک نمیکنیم وروزی نیز چون شعر نیما درک خواهد شد که افسوس ودریغ تا زمانی که اجازه مید هیم باورهای نادرست درهرزمینه ای در زندگیما رنگ گرفته ریشه کرده وپا بگیرد از دنیای وافعیات بیشتر وبیشتر بدور افتاده ایم واز همپائی با دنیای کنونی جا مانده ایم.بااینوصف میشود گفت دنیای باورهای مانیز باز میگردد بدورن خود ما واینکه ما چه چیزی را باور اصلی ومبدا خود قرار داده ایم و اینکه در چگونگی زیستن به چه چیزهائی برخورد کرده وچه دیده وبا چه آشناا شده ایم وچه علاقمندی هائی نیز داشته ایم ودر معنای شخصیتی خود حتی خود را چگونه میبینیم وچه پنداری ازخود داریم ودیگران نیز چگو.نه ما را میبنند ودرمورد ما چگونه فکر میکنند وآنچه ازخود برداشت میکنیم واز دیگران درمورد خود سازنده « من ِ» اصلی ما خواهد بود که صدالبته کاه اجتماع آدمی با با پندارهای خویش به جایگاه بلندی میبرد که شاید حق ما نباشد ویا به کنجی می اندازد که شایسته انسانی نیست که زندگی را بسیار زندگی کرده است وباورهای او بسیار نیز شنیدنی ودر ارج درمنزلت بالائی قرار دارد وبرای رهبری انسانی بسوی روشنی فکر ,اجرا کردنی ویاد گرفتنی ست وباز درهمین راستا دشمنان باورها آنقدر بسیارند که برای مقابله با آنان تنها نیروی منظطق قوی میتواند چاره ساز دشمنی ها خاموش کردن شکایتها وگلایه ها وحتی بی انصافی ها وحسادتها باشد که فیلسوف بزرگ ما ارد بزرگ نیز با آن روبرو بوده است درداوریهای گاه غیر منصفانه وبدون پایه ویا گاه براثر کمبود دانش دشمنان یا حسادت ورقابت دیگری بااو وطرفداری جمعی از شخصی که در هم شکل بودن ,انواعی از باورها وایده آلها وعقاید وافکار با *ارد بزرگ همواره درر رقابت بوده است یا قصد این را داشته است که ایده هخای این فیلسوف وبزرگمرد تاریخ ایران را بنام خود ثبت کرده واورا دردنیای افکار عوام ک.چک نموده خود را بزرگ دارد کههمواره دنیا خود ثابت کننده حق بر باطل بوده است وآنچه بنامیکی ثبت میشود چون اندیشه های پرارزش ارد بزرگ ونظریه های او خواه ناخواه دردنیای انسانها جایگاه ومقام شایسته ی خویش را نیز بنام* ارد بزرگ پیدا نمود ه ونیازی به ثبت خویش نداشته است چرا که میدانیم ( آنچه عیان است چه حاجت به بیان است) ودر ثبوت طلا احتیاج به جلا هم نیز که غبارآلوده ی افکاری نیز چون باشد همچنان طلاست وارد بزرگ طلائی جامعهی اندیشه های نابی ست که هرکس را یارای مقابله بااو نیست که قادر باشد ایده ونظریه ای وباور وافکاری را به جامعه ارائه دهد که قادر به رد افکار *ارد بزرگ باشد وبرای ایده ها وباورهای جدید شاید روزگار چیزی در آستین داشته باشد ولی هرچه به دنیای افکار افزوده گردد تماما تکمیل کننده ی افکار اندیشمندان است نه رد کننده ی ایده وایده الی وهرگز نیز این اتفاق نخواهد افتاد که روزی بیاید که درجای اینکه بشنویم عاقل غم نمیخورد بشنویم عاقل باید غم بخورد
که البته عاقل غم میخورد اما نه غمی بگونه ی عوام دنیای غم او دنیای بزرگی از اندیشه های خدمتگزار به جوامعی ست که انسان بشر وطن دنیا وخداوند را دوست میدارد وبرعلیه وضد آنان نیست .
باشد گه باورهای ما درمقامی قرار کیسرد که از آن عشق به زندگی وبشریت ودنیا گرمی بخش سرزمین سرد احساسات امروز باشد.
_________________________________________:

*_آدمهای فرهمند به نیرو و توان خویش باور دارند. ارد بزرگ
* _هم رنگ دیگر کسان شدن ، باور هیچ کدام از بزرگان نبوده است . ارد بزرگ
* _ پیام آوران باورهای پست بزرگترین پیروزیهای تاریخ مردم خویش را به ریشخند گرفته اند . ارد بزرگ
* _ آدم خودباور ، هیچ گاه برای رسیدن به مادیات ، ارزشهای آدمی را زیر پا نمی گذارد . ارد بزرگ
* _ مهم نیست که دیگران ما را باور کنند ، مهم آن است که خود خویشتن خویش را باور کنیم
نگاهی نیز داشته باشیم به باورها وافکار بزرگانی که هریک در طول زندگی ما چون راهبرانی خردمند توانائی آنرا دارند که رهبر فکر واندییشه وباور ما باشند:
ارزش پیمان شکن ، باندازه کفن هم نیست . اُرد بزرگ
مدام از خودتان بپرسید : آیا کاری که مشغول انجام آن هستم " بیشترین بازده برای وقت صرف شده " را دارد یا نه ؟ . *برایان تریسی
اگر در بند زندگی روزمره تان شوید نمی توانید گامی بسوی بهروزی بردارد .*اُرد بزرگ
زیبایی غیر از اینکه نعمت خداست. دام شیطان نیز هست .* فردریش نیچه
تنها زمانی می توانید چیزی را که ریشه های عمیق در فرهنگ شما دارد به وضوح ببینید که آن چیز در کار دور شدن از شما و فرو رفتن در دور دست باشد .* جی.هیلیس میلر
خوشا به حال پیمان منشانی که وجودشان به پیرایه پاکی و شرم آراسته شده .* بزرگمهر
حیات آدمی در دنیا همچون حبابی است در سطح دریا .* جان راسکن
توانایی شما در مدیریت زمان برای دست یابی به بالاترین نتایج ، مهارت اصلی در کارایی فردی است .* برایان تریسی
چرا باید در انتظار بهشت موعود احتمالی باشیم ؟ما خود قادریم یک بهشت واقعی در عرصه زمین به وجود آوریم.,اگوست کنت
آنکه برای بهروزی آدمیان تلاش می کند و راه درست را نشان می دهد بارها و بارها می زید و تا یاد و سخنش جاریست او زاده می شود و باز هم .*اُرد بزرگ
انسانها با دو چشم و یک زبان به دنیا می آیند تا دو برابر آنچه می گویند ببینند ، ولی از طرز سلوکشان این طور استنباط می شود که آنه با دو زبان و یک چشم تولد یافته اند ، زیرا همان افرادی که کمتر دیده اند بیشتر حرف می زنند و آنهاییکه هیچ ندیده اند ،دربارۀ همه چیز اظهار نظر می کنند .* کولتون
شما را اگر توان نباشد که کار خود به عشق در آمیزید و پیوسته بار وظیفه ای را بی رغبت به دوش می کشید ، زنهار دست از کار بشویید و بر آستان معبدی نشینید و از آنان که به شادی ، تلاش کنند صدقه بستانید.زیرا آنکه بی میل ، خمیری در تنور نهد ، نان تلخی واستاند که انسان را تنها نیمه سیر کند ، و آنکه انگور به اکراه فشارد ، شراب را عساره ای مسموم سازد ، و آنکه حتی به زیبایی آواز فرشتگان نغمه ساز کند ، چون به آواز خویش عشق نمی ورزد ، تنها می تواند گوش انسانی را بر صدای روز و نجوای شب ببندد . *جبران خلیل جبران
برای تلفظ کوتاهترین کلمه "بله" یا "نه" خیلی بیشتر از یک نطق باید فکر کرد . *پتیاگور
اراده یک احساس نیست بلکه شامل احساس های متعدد است و نمی توان آن را از اندیشه جدا کرد. در عین حال اراده یک شور است و کسی که اراده می کند به اشتباه اراده را با عمل یکی در نظر می گیرد . *فردریش نیچه
هرکس قادر به تملک و ارادۀ نفس خود باشد آزادی حقیقی را به دست آورده است . *پرسلیس
هر پیوستنی آگاهی و میوه ای نو ارمغان می آورد . *اُرد بزرگ
تملّق خوراک ابلهان است . *شکسپیر
آغاز هر کار مهمترین قسمت آن است . *افلاطون
قبول حقیقت از بیان حقیقت سخت‌تر است .*آلفردهیچکاک
میزان بزرگی و موفقیت هر فرد بستگی به این دارد که تا چه حد می تواند همه نیروهای خود را در یک کانال بریزد.*اریسون سووت ماردن
با،رفته گان به جهان دیگر، نتوان همراه شد ، که این کوشش و همراهی عمر را بباد میدهد. *اُرد بزرگ
ایده های ازلی دریافته از تامل ناب هستند و مایه اساسی و ابدی تمام پدیده های جهان را بازگو می کنند. این ایده ها متناسب با ماده ای که واسطه بازگویی آنها هستند ، جامه نقاشی ، شعر، مجسمه سازی یا موسیقی می پوشند . تنها سرچشمه هنر معرفت بر ایده هاست و تنها هدف آن انتقال این معرفت است.*شوپنهاور
هر عادتی در ابتدا مانند یک نخ نازک است . اما هربار که یک عمل را تکرار می کنیم ما این نخ را ضخیم تر می کنیم و با تکرار عمل نهایتا این نخ تبدیل به طناب و بلندی می شود که برای همیشه به دور فکر و عمل ما می پیچد.*اریسون سووت ماردن
فکر خوب معمار و آفریننده است . *دیل کارنگی
تمام پیشرفتهای عالمگیر خود را مدیون تفکر منظم و یادداشت برداری دقیق هستم . *ادیسون
افکار افراد متفکر خودبخود می اندیشد .*ارنست دیمنه
در روزگار ما ، سرنوشت آدمی در سیاست تحقق یافته است . *توماس مان
شما می توانید بانگ طبل را مهار کنید و سیم های گیتار را باز کنید ، ولی کدامیک از فرزندان آدم خواهد توانست چکاوک را در آسمان از نوا باز دارد؟ . *جبران خلیل جبران
بدگمانی میان افکار انسان مانند خفاش در میان پرندگان است که همیشه در سپیده دم یا به هنگام غروب که نور ظلمت بهم آمیخته است بال فشانی می کند . *بایگون
من «احساس می کنم »پس «هستم»!.*آندره ژید
گیتی همواره در حال زایش است و پویشی آرام در همه گونه های آن درحال پیدایش است.*اُرد بزرگ
به نزدیک خردمندان چهار چیز بر پادشاهان عیب است : ترسیدن در میدان جنگ ، گریز از بخشندگی ، خوار داشتن رای خردمندان ، شتابزدگی و نا آرامی و بیقراری در کارها . *بزرگمه
ای اختر بزرگ ؛ تو را چه نبکبختی می بود اگر نمی داشتی آنانی را که روشنی شان می بخشی !
هان ! از فرزانگی خویش به تنگ آمده ام و چون زنبوری انگبین بسیار گرد کرده ؛ مرا به دستهایی نیاز است که به سویم دراز شوند.هان ! این جام دیگر بار تهی شدن خواهد و ابرانسان دیگر بار انسان شدن.*فردریش نیچه
شعر، حافظه ی آینده است. یانیس ریتسوس
در سقوط افراد در چاه عشق، قانون جاذبه تقصیری ندارد. *آلبرت انیشتین
آنکه نمی تواند از خواب خویش برای قراگیری دانش و آگاهی کم کند توانایی برتری و بزرگی ندارد.*اُرد بزرگ
فکر کردن،سخت ترین کار بشر است .*انیشتین
آن هنگام که روحم عاشق جسمم شدو جفت گیریایندو سر گرفت من باردیگر متولد شدم.*جبران خلیل جبران
مردی که فکر نو دارد مادام که فکرش به ثمر نرسیده است آرام و قرار ندارد. *مارک تواین
فزون خواهی برای داشته های ما زیانبار است .*اُرد بزرگ
تنها دوراه برای زیستن در زندگی خود داری ،اول اینکه هیچ معجزه ای را باور نکنی، ودیگر اینکه همه چیز را معجزه بدانی.*آلبرت انیشتین
زندگی روزمره شما پرستشگاه و نیز دیانت شماست .* جبران خلیل جبران
تنها زندگی کردن ،بهتر از رفاقت با نارفیقان است. * پل ورلن
اینها ضعفا هستند که اراده به سوی قدرت خودشان را به این صورت مخفی می کنند که عالم دیگری بسازند در واقع عالم افلاطونی همین است .*فردریش نیچه
انسان وقتی که بلند حرف بزند صدایش را می شنوند ، اما وقتی که یواش حرف بزند به گفته اش گوش می دهند. *پل رینو
خوار نمودن هر آیین و نژادی به کوچک شدن خود ما خواهد انجامید . *اُرد بزرگ
بخشنده نیکخوی آن کس است که به بخشش جانش را آراسته گرداند . دور از جوانمردی است که بخشنده بر آن کسی که چیزی به او داده یا خیری رسانده منت نهد .*بزرگمهر
عشق مانند ساعت شنی همان طور که قلب را پر می کند مغز را خالی می کند. *آلبرت انیشتین
مفاهیم اساسا تفکراتی انتزاعی و تا اندازه ای بی جان هستند. هنرمندانی که پیش از شروع یک کار تمام جزئیات آن را برنامه ریزی می کنند تنها از اندیشه مفهومی سود می جویند و در نتیجه آثار سست و ملال آوری به وجود می آورند زیرا خود را از منابع عمیقتر الهام یعنی ایده ها محروم می کنند .* شوپنهاور
بسیاری از جنگها و آوردهای مردمی از روی نبود شناخت و آگاهی آنها نسبت به یکدیگر بوده است . *اُرد بزرگ
لذت نگرستن و درک طبیعت والاترین نعمت است . *آلبرت انیشتین
ایرانیان راستگوترین و راست تیرانداز ترین قوم تاریخ اند .* فردریش نیچه
در روزگار ما ، سرنوشت آدمی در سیاست تحقق یافته است .* توماس مان
ما در واقع هیچ چیز دربارة انگیزه نمی‌دانیم. همة آنچه می‌دانیم نگارش کتابهایی در این مورد است.* پیتراف دروکر
از یک خود کامه، یک بدکار، یک گستاخ، یا کسی که سرفرازی درونی اش را رها کرده، چشم نیک رای نداشته باش .* جبران خلیل جبران
برای جوانمردی و مروتی که به هر کس می کنی انتظار هیچ پاداشی نداسته باش. پیکاسو
برای رسیدن به هدف و مقصود بهترین راه آن است که از راه راست رو نگر داند و از گناه بپرهیزد ، بی گمان آرام ، و کام و نام نصیبش می شود . *بزرگمهر

¤¤¤ پایان جلد پنجم»5» کتاب بعُد سوم آرمان نامه ارد بزرگ¤¤¤

● فرگرد باوربه قلم: فرزانه شیدا ●


برگرفته از :

بعُد سوم (آرمان نامه ارد بزرگ) فر گرد *باور*


بعُد سوم (آرمان نامه ارد بزرگ) فر گرد *سامان* به قلم فرزانه شیدا - بخش نخست

الماس را جز در قعر زمین نمی توان یافت و حقایق را جز در اعماق فکر نمی توان کشف کرد. ویکتور هوگو

الماس را جز در قعر زمین نمی توان یافت و حقایق را جزدراعماق فکر نمی توان کشف کرد. ویکتور هوگو
●_ بعُد سوم آرمان نامه ارد بزرگ_●
●_فرگرد سامان _●
پیروتمامی فرگردهائی که تاکنون دنبال کرد وبه تفسیر وبررسی آن پرداخته ایم همواره نقش نیروی درون انسان در سخنان فیلسوف بزرگ ایران زمین * ارد بزرگ مد نظر بوده است و همواره تلاش بر این داشته است تا که بشر دریابد تا چه میزان برسرنوشت وزندگی خود نقش داشته است .در کل سامان دهی بر خودوزندگی همانگونه که بارها گفته شد در طی روزگار عمر ما باتمامی اعمال وتصمیمات ماخوبخود شکل میگیرد ازاین جهت بسیار مهم است که در گام گام ِرفتن مراقب اقدامات وتصمیمات خود, در چگونگی زندگی خود باشیم وبه سهولت از کنار بسیاری از مسائل که بنظر چنان مهم نمی آید نگذریم .حتی کوچکترین کارهای ما در سامان دهی فردا وآینده ی مکا میتواند نقش بزرگی را بوسی شادی یا غم وخوشبختی وناکامی ما باعث گردد لذا همانگونه که ارد بزرگ میفرمایند: ‌سامان از پس ساختار درست هویدا می گردد .*ارد بزرگ
در نتیجه اینکه در ساختار ذهنی وفکری ,روحی ومعنوی وهمچنین مادی خودهرآنچه خودبر خود شایسته بدانیم وبرای آن تلاش کنیم روزگار فردای ما را تعیین میکند برای مثال شما میتوانید برای کمترین مورد زندگی خودوارد فروشگاه مواد غذائی شده وازمیانن صدها کالا درست چیزهائی را انتخاب کنید دکه نه تنها کالری وپروتئین وویتامین بدن شما را بحد لازم تامین نمیکند بلکه شما را دچار عارضه هائی چون چاقی یا مرض قند یا بسیاری دیگر از عوارض ناشی از مواد مصرفی روزانه مینماید وفردائی که شما درامروز خود درسلامت کامل درون پاکت وپلاستیک مواد غذائی کالاهای خود را چیده وتحویل میگیرید در راه بازگشت به خانه در حقیقت بسوی بیماری فردای خود گام برمیدارید واینکه بدانید چگونه میتوانید پیشگیری کنید چیزی ست که روزانه چه در رسانه ها چه حتی درسخنان عوام بسیار میشنوید بسیارند که میگویند اگر قسمت براین باشد که من با خوردن ونخوردن هایم فلان بیماری را گرفته وجان دهم حتی اگر نخورم نیز آن بیماری را خواهم گرفت و بالاخره بگونه ای انسان باید بمیرد !. مسلم است که انسان درجهان عمر جاودانی نیست اما چگونگی مرگ او اگر به بلایای طبیعی وحوادث ناگهانی نباشد بسیار میتوانیم درچگونگی طول عمر خود اثر گذار بوده ولااقل برای بیمار نشدن خود آنچه را که میدانیم نباید بکنیم, نکنیم وآنچه را میداینم نباید به مقار زیاد مصرف کنیم نیز مصرف نکنیم ما بدین شکل سامان دهی درستی در زندگی خود را پایه گزاری میکنیم وبقدرت اندیشه وفکر خود وجمع آوری اطلاعات درست در باب انواع میوه جات وتره بار وخوراکی ها میتوانیم غذا ودسر خوشمزه ای نیز صرف کنیم که سرشار از کالری وتولید کننده ویتامین ها وپروتیین های لازم بدن ما باشد وبا نوشیدنی هاومایجات خوب وپر انرژی مواد معدنی لازمه بدن خود رانیز تامین کنیم درواقع خودرن شیرینی جات وترشی جات که هرکدام در زیادی مصرف خطرناکند میتواند بگونه ای حساب شده نیز مصرف گردد وهمه ی انچه را دوست داریم مصرف کنیم وخورده از لذت آن بهره مند شویم اما اینکه بنشینیم ویه جعبه یشیرینی یک کیلوئی را در عرض نیم ساعت با علاقه ی شدیدی که به شیرینی دارم حداقل نیم کیلوی آنرا یکجا صرف کنیم وفردا هی ناله بزنیم که من هیچی نمیخورم اما نمیدانم چرا چاق میشوم ودر نهایت خودرا مجبور به رژیم های نامناسبی کینم که بیشتر آآنها تصمیمات شخصی خود ماست نه نظزیه پزشکی مثل اینکه یکدفعه چون میخواهیم پیرهن عروسی دوخته شده خود یا کت وشلواری را که پارسال خریده ایم وامروز با تن چاق ما نمیخورد حتما با نخوردن های بدون برنامه ریزی اندازه خود کنیم وسرانجام با چهره ای زرد زیر چشمی فرورفنه اعصابی که معمولا از نخوردن وبی موقع خوردن وبد خوردن همواره متشنج است لباس مورد نظر را سرانجام اندازه تن کرده وبه عروسی برویم واین عذاب الهی که بخود ومعده ی دردکشیده ی خود ازفشار کم خوردن یا گرسنه ماندن ها بخود بدهیم که در نهایت دریک عروسی به دست زدن هائی در بیحوصلگی وبشکن زدنهائی در بیحالی معده ای گرسنه مثلا در شادی سرکنیم زمانی که براستی نه جسم ما شاد است نه روح ما وآزاردیده ی هفته ها ازاری هستیم که خود به خودما ن داده ایم , بی اینکه توجه کرده باشیم که وقتی چاق بودیم حداقل رنگ صورتمان طبیعی بود وحصله مان بیشتر وبهتر میتوانستیم ازاین مهمانی لذت ببریم و اینهمه شب وروز درحسرت خوردن این چیز وآن چیزی سرنکینم اگرآن یک کیلو شیرینی را طی مدتی طولانی تری مصرف میکردیم ودرست بعد از صرف غذا تکه ای میخوردیم که هم در هضم غذائی وخوابیدن ویا سبک بودن پس از غذا بسیار موثر است هم لذت استفاده از همه ی مواد غذائی را بیکباره ازخود نمیگرفتیم .اینکه برای شما مثال زدم چیزی نیست که در تصور خود آنرا ساخته باشم نمونه های زیادی ازاینگونه اعمال را میان دوستان وآشنایان خود شاهدم وهمینکه به دلسوزی ومحبت بگوئی عزیزجان چرا اینطور خودت را عذاب میدهی چرا دَر دنیا روبروی همه خوردنیها دوهفته بروی خود بسته ای وبا نگاه به غذا دلت غش میرود وبا خوردن دیگران شاید دردرون عصبی میشوی ویا غصه هم میخوری اخر این که نشد دیروز راکه گذشت که گذشت , شیرینی را خوردی وتمام شد ,امروز گرسنگی را لااقل عذاب دوم خود نکن از قدیم گفته اند:( کم بخور , همیشه بخور)والا رنگ زرد چهره وچشمان زیر سیاه شده بااین لاغری زورکی نه تنها بتو نمی اید بلکه حتی بنظر چهره ای بیمار میآئی باورکن دیروز شاداب تر وخندان تر وحتی با گونه های قرمزت زیباتر هم بودی ومطمئنا دلت نمیخواهد بیمار باشی امامتاسفانه امروز از دیروز چاق بودن خودهم بیمارتری! چرا که گرسنه ای! وبه یکباره تمام نیازهای بدنی خود از کالری وینامین وهمه چیز را هم ازبدن که نیاز دارد گرفته ای ,والا اگر بیارزد اینهمه عذاب برای ذره ای لاغری و...بااین گفتار بااینکه هرچه گفته ای خالی از حقیقت وبدون پایه واساس پزشکی هم نیست,تازه برای خود یک دشمن هم تراشیده ایم که پشت سربگوید اینمه زحمت کشیدم خودمو لاغر کردم جااینکه بگه چه خوشکل شدی میگه زرد وزار وبیماری از سر حسودیشه یا چون خودش اندامش خوبه یا استعداد چاقی نداره , آدمو اینجوری تحقیر میکنه!!!بدون اینکه شما ذره ای دراین گفتار قصد رنجاندن اورا داشته باشید وبی اینکه توجه کند به اینکه دوست بودیم که گفتیم ودشمنیم اگر نگوئیم ,دوست آن است که حقیقت را بگوید حتی اگر به رنجش دوست باشد اما به صلاح او وبدتر انکه پس از مدت شاید دو سه هفته عذاب آنگاه بعد ازعروسی بارها دیدهام که همان شخص میگوید امروز بزار مهمونیم غذاها خوشمزه س بخورم فردا رژیم میگیرم !!! پس آنکه این چاقی وآن عذاب پس از آن وهمچنین درد ایستادن در مچ پا در فرداهار بر اثر سنگینی وزن وهزار ناراحتی چاقی را سامان داد یا نه با نخوردنهای بدون برنامه ریزی خودرا به دامن کمبود ویتامین ها ونیازهای بدنی بی حساب وبدون برنامه ریزسی صحیح کشید وبیمار شد حالا از چه رو وچرااز خدا میپرسد: خدایا میان اینهمه آدم من چه بدی بتو کرده بودم که مرا بیمار کردی؟! واین دردوآن درد را بمن دادی بی اینکه توجه کند خدا برای بیماری او برنامه ریزی نکرده بود بلکه خوداو کرده بودونه حتی هیچکس دیگر. بااین مثالهای ساده بسیاری ازاعمال ورفتارهای روزمره ما سامان زندگی فردای ما را بما پیشاپیش نشان میدهد ولی چرا به کرده های خود به هرچه انجام میدهیم وبدنبال آنیم هرگز توجه ونگاه نمیکنیم اما درفردای تلخی وناامیدی زمین وزمان وکائنات وخداوند را باعث درد ورنج واندوه خود تصور میکینم حداقل اگر خود باعثیم اینرا نیز بپذیریم که خود کرده را تدبیر نیست وآنچه من برخود روا داشته ام شاید دشمن من نیز برمن روا نداشت , آنهم وقتی که برای مثال ,در خیابانی از دست فروشی در گرمای تابستان چندین وچند نان خامه ای زیر افتاب مانده خریده از فرط گشنگی خوردم وفردا بعلت مسمومیتهای غذائی در بیمارستان به ِسرُم وصل شدموزمین وزمان را هم به نفرین ولعنت میگیرم که گناه من چیست که اینجا گوشهی بیمارستان افتاده ام .دیدن بدیها خوب نیست اما اینکه خطا واشتباه خود را به گردن همه چیز وهمه کس انداخته وهمه را محکوم وباعث ناخرسندی ومشکل وگرفتاری خود بدانیم واز دیدن حقایق درهرآنچه که هست سر باز زده وبه تکرارکردن اشتباه خو کننم از دیدن منفی ودیدگاهی منفی داشت نه تنها چندان دور نیست بلکه خود گول زدنی هم هست که کمتر از منفی نگری نبوده است و اینگونه تفکر نیز ,خود چهره ی منفی دیگری در اخلاق وضعف شخصیتی وکمبودشخصی ماست که در سازمان دهی زندگی ما بی شک اثری منفی نیز خواهد داشت کما اینکه ماخود بر خطا ی کرده خویش نیزواقفیم اما چه دردردون چه در نزد این وآن همه چیز را به گردن دیگران می اندازیم حال یا اطرافیان ما یا دنیا یا بخت یا حتی خداوند. ودر عین حال عادت کرده ایم به همه کس وهمه چیز با دید منفی وشکاک نگاه کرده بدون اینکه ماهیت حرف دیگران را که یا از دلسوزی ست یا از سر محبت یا دادن آگاهی را بدون حتی تحلیل واقعیت ماجرا که بنفع خود اوست بدیده ی بدبینانه ای نفی کنیم وکار خود را درست جلوه داده وشکل منفی عمل خود ونتیجه ی آنرا به گردن دیگران انداخته وحتی معتقد باشیم که اگر بمن گفت از روی بدجنسی بود ومیخواست بگوید زحمت نکش دنیارا هم زیر رو کنی از وزن تو کم نمیشود یا خوردنهای مرا به تمسخر گرفت چنین برداشتهاوی از سخنان دیگران نه تنها عاقلانه نیست بلکه کورکورانه قضاوت کردن ومنفی گرائی وبدبینانه قضایا را محّک زدنیست که حتی به نفع شخصی ما نیز نیست اما انسانس که خود زبان تلخ ومتلک گو دارد همه را نیز تلخ زبان ومتلم گو میپندارد ودر باور خود اینرا نمیشناسد که کسی براستی از روی دوستی ومحبت پندی باو داد وحرفی زد که برای او عمل کردن به آن بهتر جواب میداد تا شکل رفتاری خود او.
-* وقتی که شما به بدبینی عادت کنید ، بدبینی به اندازۀ خوشبینی مطلوب و دوست داشتنی است .*- آرنالد بنت

بعُد سوم (آرمان نامه ارد بزرگ) فر گرد *سامان* بخش دوم

¤¤¤ در مروری بر خویش ¤¤¤
درمروری برخویش
دفتری روی دو پا
برگ در برگ همه خاطره ها
وبه هر شعر وغزل
خاطراتی دیرین !
دیده ام خیره , به اوراق وبه برگ..
وچو ابری به شتاب

؛ خاطره ؛ از دل و...از آبی ِاین روح گذشت
در مروری که دلم..
پر ز یک " حس مداوم" شده بود
" زهمه قصه ی تکرار شدن "!.....
روزگاری همه آه ،گذر شبنم واشکی غمناک
تا رسیدن به پگاه...
گاه در گرمی یک روز بلند ،
روشن و پر شده از سایه ی شوق...
گاه در باران ها ...
گه گداری به مه ونمناکی...
گاه چتری دردست
گاه طوفان زده در غمناکی...
بی پناهی هائی ،روزوشب ، گه گاهی !
از خط مرز عبور...
گاه وامانده به راه
گاه در کوچه سرگردانی!
گاه گم کرده رهی... مانده به جا !
خاطری نیست از آن "حس امیدم " امروز،
شوقکی نیست در این ذهن حضورم اکنون!

ورقی تازه دگر نیست مرا
تا نویسم بر برگ ...
سبزی خاطره ی فردا را...
درامیدی به خیال!!!

درخیالی که تو درآن هردم
در کنارم باشی!!!
گل سرخی دردست
با نگاهی که در آن، شعله ی عشق...
سردی حرف جدائی ها را...
درحریم سرد ِ
دل ِ سرمازده ام ،
محو ُو، تبخیرکند!
و گل سرخ دلم باز شود
به امید ی که درآن ،
هردم وُ ...هرلحظه به عشق
روح لبخند توبامن باشد،
سایه ات هـمپایم !!!
آه ای روح طــراوت ،
بـرگـی،...باز بگــشا بدلم !!!
¤¤¤چهارشنبه ۱۵ خرداد ۱۳۸۷-فـرزانه شـیدا¤¤¤¤
اینکه خودبدانیم وخود را براه دیگر بزنیم از اینهم بدتر است که انسان احمق ونادانی باشیم که چون عقل درستی ندارد وسط جاده ی اتوبان میایستد ومیخواهد اولی کامیون را بگیرد که در اسباب کسی اورا یاری کند وبجای رفتن به خانه جدید به خانه ودیار باقی نقل مکان میکند براستی چه ازاو کمتر داریم ماهم بگونه ی او وسط جاده ای میرویم ومیایستیم که روبسوی مرگ دارد میدانیم ومیکنیم اما باخود فکر میکنم این جاده تک وتوک ماشین میاید حالا کوتا آنموقع که این کامیون مرگ بیاید ومکرا ببرد که هرگز کسی نمیداند درلحظه ای بعد وساعتی دیگر آیا زنده است وکامیون حامل اجل دران هست یا نه ترمز دارد که حماقت مرا به بیمارستان خوابیدنی طولانی با درد مبدل کند تا سرانجام راهی دیار باقی شوم یا نه سرتیر مرا میکشد وراحتت میکند امید همگان عمری طولانی وبه سلامت وشادی داشته باشند اما چگونه میتوانیم داشته باشیم اگر من نوعی همین را امروز به عنوان هشداری ننویسم واگر همان رسانه ها بخود من اینها را نمی اموختند واگر کتابهای متعدد مخصوص چاقی ولاغری نوشته شده بسیاری از پزشکان وردشده ی بسیاری از دیگر پزشکان در رادیو ورسانه ها نبود که فریاد میزنند این داروها پودرها وقرص ها این نخوردن ها این استفاده از وسائل لاغری کننده برقی هیچکدام سلامتی شما را تامینن نمیکند سلامتی تو دراین است وبس بی هیچ دارو وزحمتی جانم عزیزم: کم بخور همیشه بخور . ونه زندگی را برخود تلخ کن نه بر آشنایانت با بودن ونخوردن یا با بیمار شدن ورفتن ونماندن در دنیا .به همین سادگی وبجای اینهمه غذاهای یکمن روغن بروی ان شبی وشبهائی را سالاد کاهوو وگوجه فرنگی وخیاربخور با انواع سبزیجات وتخم مرغ ولوبییا وماکارونی پخته شده درون آن که هم غذای کاملی ست هم سیر کننده هم مقوی هم رژیمی ودرعین حال تامین کننده بدنی که نیازمند همه نوع کالری و.. غیره نیز هست ودر کنارش یک لیوان آب سیب یا آب پرتغال ودرنهایت قطعای کوچک شوکولات یا شیرنی برای هضم غذا کمی راه رفتن پس ازان وآنگاه همه چیز روبراه است وروز خوبی هم داشته ای ولذتی هم از صرف غذا برده ای.اما این تنها بخش کوچکی از اصرارهای ما در خزا رفتن های آگاهانه ایت که میدانیم چه چیز ما را چاق ولاغر میکند ولی برای سامان دهی رفتار خوئد تلاش مصرانه ای را نداریم وبه عدت ها خو کرده تکرار اشتباه را نیز عادت گونه انجام میدهیم حتی بااینکه دردل نیز خود را سرزنش میکنیم ومیدانیم که کار درستی انجاتم نمیدهیم وحال زمانی که خطا ها وعادات ما به زشتی هائی باشد که نه تنها برخود که صدمه واسیب رسان به دیگران میز باشد آنوقت دیگر این حق ما نیست که خودخواهانه آنچه را که خود میخواهیم به دیگران نیز تحمیل کنیم وتوقع داشته باشیم آنان میز حال یه بخاطر ما یا چون ما توقع داریم به سازگاری باما بپردازند که اینجا دیگر پای من تنها وسط نیست وعمل وکار وتصمیم من بردیگری نیز تاثیر گزاراست ودیگر حق نداریم بخواهیم همه جوره دیگران تابع ما باشند وموافق تصمیمات واعمال ما چون آنچه شاید برای من یا به نظر من خوب است شاید از دیدگاه او وبرای او نه تنها خوب نباشد بلکه یا مضر یا ناشایست یا نادرست باشد واو در زندگی خود چنین کاری را با دیگری نمیکند درنتیجه به شما من نیز اجازه نمیدهد که هرگونه دوست داریم بااو رفتار کنیم وتوقع داشته باشیم موافق تمامی دیدگاها واعمال وافکار ما باشد.هر کس در زندگی ایده الها وآرمانها ودیدگاههای خود را دارد وباورهای هرکسی نیز محترم است اما اینکه اصرار داشته باشیم که باور ومنطق ما مورد قبول همگان باشد انگاه که بر این دیگران نیز نقشی دارد اینجاست که پا از مرز شخصی خود بیرون نهاده وارد مرز دیگران شده ایم وباید انتظظار این را داشته باشیم که با مخالفت ونارضایتی وشکایت وحتی برخوردهای اونیز مواجه شویم اگر برحق باشیم که ایستادن بر حق خود بر ما واجب است ولی اگرنه واگراینکار دیگری را تحت فشار خواسته وایده ی خود قرار دادن است بهتر است هرگز پا از گلیم خود بیرون ننهاده به مرز دیگران بدون اجازه وارد نشویم چون آنگاه هرچه ببینیم از چشم خود دیده ایم برای مثال اگر من حتی بخواهرم اصرار کنم که تواین لباس را که خریده ای بتو نمی اید نپوش حتی اگر از سر دوستی باشد من اجازه اینکارا را ندارم که دراین ایده ی خود اصرار ورزم شاید از چشم من این لباس بر او زیبا نیست شاید دوستانه نیز میگویم اما او این را دوست دارد وبرای آنتخاب آن وقتی صرف کرده وبرای پوشید ن آن نیز شوقی دارد واین بی توجهی من به احساس وایده وعقیده ی اوست که تمیل عقیده کنم که چون من این لباس را برتو برازنده نمیبینم تو هرچقدرم پول داده ای هرچقدرم دوستش داری حق نداری بپوشی اینجا حق متعلق بمن نیست اینجا حق متعلق به او واین حریم ومرز اوست واوست که میباید انتخاب کند چه را دوست داشته وبپوشد واستفاده کند وهیچ چیز این وسط هم نماینده بالاتر بودن عقل من نیست که توقع شنیدن وگوش کردن او را نیز داشته باشم چه در سن چه درمقام وقتی شخصی بالاتر از 18 باشد درکانون خانواده نیز حق انتخابات شخصی وحق تصمیم دارد واینرا دنیا نیز تائید میکند ودرجائی که ما هنوز دراین قصه درگیریم که امر ونهی کننده اطرافیان خود باشیم ومدام بدون اینکه حق آنرا داشته باشیم به مرزهای دیگری دخول کنیم وبجای او فکر کرده تصمیم بگیریم وامر ونهی نابجا کنیم نمیتوانیم سامان دهی درستی نه در شخصیت وزندگی خود داشته باشیم نه حتی در زندگی عزیزان یا اطرافیان خود.
¤¤¤¤ تک واژه زندگی ¤¤¤¤
باز گه پیدا وگه پنهان ز غم
این منم با یکدل ویران ز غم
باز در مجنونی دل نالــه ها
میرسـد فـریاد دردم تا خــدا
میبرد سوز سرشکم ره به رود
باز دریا میشود دردی که بود!
باز در رویای من گـم میشوی
در دلم ، مو ج وتلاطم میشوی
باز هم در بیصدائی... مست جام
بازهم ناکامی عالم ... بکام !!!
در شب مستی تار و تیره ای
بازهم بر قلب شیدا ، چیره ای
بازهم دل میشود زخمی و ریش
باز پنهان میشود قلبم به خویش
باز میخوانم ز قـلبم این سـرود:
زندگی تک واژه ی نام تو بود!!!
ای تو تنــها واژه های بودنم
بی تو بااین زندگانی چون کنم!؟
دیده را دریا کــنم از سوز اشک ؟؟؟
می برم بر بیخیالی، رشک رشک ! !
باز بر چـهر دلـم ... آئیـنه ای!
هم امید و هم دل و هم سینه ای...
گرچه " دل" پندی دهد دائم بگوش:
بر منو و آرامش منهم بکوش!!!
با دلم گــویم به زاری در خفا
چون بخوابم در غم وجور وجفا !!!
دیدگان چون با سرشک شب تر است
رنج بیداری کشـیدن بهتر است!
زین سبب آرام وخوابم نیست نیست
این جدائی هم جوابم نیست نیست
باز میگویم بخود با اشک و سوز
دیده ی دل را براه او بدوز
باز می آید شـــبی همراه ماه
تا نمـیرد قلب ما در سوز آه
باز بر آ ن آبی رویای عشق
میدرخـشد کوکب زیبای عشق
دل ز رویای حضورش بر مگیر
گر چنین کردی ز هجرانش بمیر
گر چنین کردی ز هجرانش بمیر
¤¤¤ فــرزانه شـــیدا- اسلو - نروژ/ اول خرداد / ۱۳۸۷ ¤¤¤
داده ها وگرفته های بسیاری در زندگی که یا خود به خود تحمیل میکنیم یا بما تحمیل میشود همه وهمه در سامان دهی زندگی ما نیز دست داشته وبر روح واندیشه ی ما تاثیراتی میگذارد که با درک آنها ومقابله با آنان ودر صورت نیاز نیز با سازگاری وهماهنگ شدن با آن میتوانیم بسیاری از ساختارهای زندگی خود را سامان داده در پایه ریزی اولیه زندگی خود بدرستی عمل کینم تا برج آمال وآرزوهای ما نیز کج بالا نرفته باشد وبدرستی سازماندهی کرده وموارد مورد نیاز ودانستنی های پیرامون آن را در هرزمینه ای که هست با بررسی هائی انجام دهیم که توان اینرا بما بدهد که انسانی مقاوم را ساخته باشیم که قادر به ساماندهی وسازماندهی کل زندگی خود در طول عمر باشد.ماحتی در زمان بیکاری میتوانیم با بازی با ایده های خود چگونگی انجام آنرانیز برای خودبرنامه ریزی کرده وسامندهی کرده وبدانیم لااقل برای شروع به چه نیازمندیم وچه راا باید درکجا آغاز کنیم که لااقل قدم اول را برئداشته باشیم وبه هدف نهائی نیز نائل آئیم. ودر تصمیمات زندگی نیز سرانجام راهکار سامان داده ای را برای خود مشخص کرده دنباله روی آن باشیمتا بازدهی مثبتی را نیز در پیش رو داشته ومطمئن باشیم که گامهای خود را وقتی برداشته ایم که جای پای خودرا محکم کرده ایم وزیر پای ما از لغزش وافتادن وچاله وچاه خبری نیست .
¤¤¤ «از : قصه ی رنگ پریده ، خون سرد : نیما یوشیج »¤¤¤
من ندانم با که گویم شرح درد
قصه ی رنگ پریده ، خون سرد ؟
هر که با من همره و پیمانه شد
عاقبت «شیدا دل و دیوانه» شد
قصه ام عشاق را دلخون کند
عاقبت ، خواننده را مجنون کند
آتش عشق است و گیرد در کسی
کاو ز سوز عشق ، می سوزد بسی
قصه ای دارم من از یاران خویش
قصه ای از بخت و از دوران خویش
یاد می اید مرکز کودکی
همره من بوده همواره یکی
قصه ای دارم از این همراه خود
همره خوش ظاهر بدخواه خود
او مرا همراه بودی هر دمی
سیرها می کردم اندر عالمی
یک نگارستانم آمد در نظر
اندرو هر گونه حس و زیب و فر
هر نگاری را جمالی خاص بود
یک صفت ، یک غمزه و یک رنگ سود
هر یکی محنت زدا ،‌خاطر نواز
شیوه ی جلوه گری را کرده ساز
هر یکی با یک کرشمه ،‌یک هنر
هوش بردی و شکیبایی ز سر
هر نگاری را به دست اندر کمند
می کشیدی هر که افتادی به بند
بهر ایشان عالمی گرد آمده
محو گشته ، عاشق و حیرت زده
من که در این حلقه بودم بیقرار
عاقبت کردم نگاری اختیار
مهر او به سرشت با بنیاد من
کودکی شد محو ، بگذشت آن ز من
رفت از من طاقت و صبر و قرار
باز می جستم همیشه وصل یار
هر کجا بودم ، به هر جا می شدم
بود آن همراه دیرین در پیم
من نمی دانستم این همراه کیست
قصدش از همراهی در کار چیست ؟
بس که دیدم نیکی و یاری او
مار سازی و مددکاری او
گفتم : ای غافل بباید جست او
هر که باشد دوستار توست او
شادی تو از مدد کاری اوست
بازپرس از حال این دیرینه دوست
گفتمش : ای نازنین یار نکو
همرها ،‌تو چه کسی ؟ آخر بگو
کیستی ؟ چه نام داری ؟ گفت : عشق
گفت : چونی ؟ حال تو چون است ؟ من
گفتمش : روی تو بزداید محن
تو کجایی ؟ من خوشم ؟ گفتم : خوشی
خوب صورت ، خوب سیرت ، دلکشی
به به از کردار و رفتار خوشت
به به از این جلوه های دلکشت
بی تو یک لحظه نخواهم زندگی
خیر بینی ، باش در پایندگی
باز ای و ره نما ، در پیش رو
که منم آماده و مفتون تو
در ره افتاد و من از دنبال وی
شاد می رفتم بدی نی ، بیم نی
در پی او سیرها کردم بسی
از همه دور و نمی دیدیم کسی
چون که در من سوز او تاثیر کرد
عالمی در نزد من تغییر کرد
عشق ، کاول صورتی نیکوی داشت
بس بدی ها عاقبت در خوی داشت
روز درد و روز نکامی رسید
عشق خوش ظاهر مرا در غم کشید
ناگهان دیدم خطا کردم ،‌خطا
که بدو کردم ز خامی اقتفا
آدم کم تجربه ظاهر پرست
ز آفت و شر زمان هرگز نرست
من ز خامی عشق را خوردم فریب
که شدم از شادمانی بی نصیب
در پشیمانی سر آمد روزگار
یک شبی تنها بدم در کوهسار
سر به زانوی تفکر برده پیش
محو گشته در پریشانی خویش
زار می نالیدم از خامی خود
در نخستین درد و نکامی خود
که : چرا بی تجربه ، بی معرفت
بی تأمل ،‌بی خبر ،‌بی مشورت
من که هیچ از خوی او نشناختم
از چه آخر جانب او تاختم ؟
دیدم از افسوس و ناله نیست سود
درد را باید یکی چاره نمود
چاره می جستم که تا گردم رها
زان جهان درد وطوفان بلا
سعی می کردم بهر جیله شود
چاره ی این عشق بد پیله شود
عشق کز اول مرا درحکم بود
آنچه می گفتم بکن ،‌ آن می نمود
من ندانستم چه شد کان روزگار
اندک اندک برد از من اختیار
هر چه کردم که از او گردم رها
در نهان می گفت با من این ندا
بایدت جویی همیشه وصل او
که فکنده ست او تو را در جست و جو
ترک آن زیبارخ فرخنده حال
از محال است ، از محال است از محال
گفتم : ای یار من شوریده سر
سوختم در محنت و درد و خطر
در میان آتشم آورده ای
این چه کار است ،اینکه با من کرده ای ؟
چند داری جان من در بند ، چند ؟
بگسل آخر از من بیچاره بند
هر چه کردم لابه و افغان و داد
گوش بست و چشم را بر هم نهاد
یعنی : ای بیچاره باید سوختن
نه به آزادی سرور اندوختن
بایدت داری سر تسلیم پیش
تا ز سوز من بسوزی جان خویش
چون که دیدم سرنوشت خویش را
تن بدادم تا بسوزم در بلا
مبتلا را چیست چاره جز رضا
چون نیابد راه دفع ابتلا ؟
این سزای آن کسان خام را
که نیندیشند هیچ انجام را
سالها بگذشت و در بندم اسیر
کو مرا یک یاوری ، کو دستگیر ؟
می کشد هر لحظه ام در بند سخت
او چه خواهد از من برگشته بخت ؟
ای دریغا روزگارم شد سیاه
آه از این عشق قوی پی آه ! آه
کودکی کو ! شادمانی ها چه شد ؟
تازگی ها ، کامرانی ها چه شد ؟
چه شد آن رنگ من و آن حال من
محو شد آن اولین آمال من
شد پریده ،‌رنگ من از رنج و درد
این منم : رنگ پریده ،‌خون سرد
عشقم آخر در جهان بدنام کرد
آخرم رسوای خاص و عام کرد
وه ! چه نیرنگ و چه افسون داشت او
که مرا با جلوه مغتون داشت او
عاقبت آواره ام کرد از دیار
نه مرا غمخواری و نه هیچ یار
می فزاید درد و آسوده نیم
چیست این هنگامه ، آخر من کیم ؟
که شده ماننده ی دیوانگان
می روم« شیدا سر» و شیون کنان
می روم هر جا ، به هر سو ، کو به کو
خود نمی دانم چه دارم جست و جو
سخت حیران می شوم در کار خود
که نمی دانم ره و رفتار خود
خیره خیره گاه گریان می شوم
بی سبب گاهی گریزان می شوم
زشت آمد در نظرها کار من
خلق نفرت دارد از گفتار من
دور گشتند از من آن یاران همه
چه شدند ایشان ، چه شد آن همهمه ؟
چه شد آن یاری که از یاران من
خویش را خواندی ز جانبازان من ؟
من شنیدم بود از آن انجمن
که ملامت گو بدند و ضد من
چه شد آن یار نکویی کز فا
دم زدی پیوسته با من از وفا ؟
گم شد از من ، گم شدم از یاد او
ماند بر جا قصه ی بیداد او
بی مروت یار من ، ای بی وفا
بی سبب از من چرا گشتی جدا ؟
بی مروت این جفاهایت چراست ؟
یار ، آخر آن وفاهایت کجاست ؟
چه شد آن یاری که با من داشتی
دعوی یک باطنی و آشتی ؟
چون مرا بیچاره و سرگشته دید
اندک اندک آشنایی را برید
دیدمش ، گفتم : منم نشناخت او
بی تأمل روز من برتافت او
دوستی این بود ز ابنای زمان
مرحبا بر خوی یاران جهان
مرحبا بر پایداری های خلق
دوستی خلق و یاری های خلق
بس که دیدم جور از یاران خود
وز سراسر مردم دوران خود
من شدم : رنگ پریده ، خون سرد
پس نشاید دوستی با خلق کرد
وای بر حال من بدبخت!‌وای
کس به درد من مبادا مبتلای عشق*
با من گفت : از جا خیز ، هان
خلق را از درد بدبختی رهان
خواستم تا ره نمایم خلق را
تا ز نکامی رهانم خلق را
می نمودم راهشان ، رفتارشان
منع می کردم من از پیکارشان
* خلق صاحب فهم صاحب معرفت
عاقبت نشنید پندم ، عاقبت
جمله می گفتند او دیوانه است
گاه گفتند او پی افسانه است
خلقم آخر بس ملامت ها نمود
سرزنش ها و حقارت ها نمود
با چنین هدیه مرا پاداش کرد
هدیه ،‌آری ، هدیه ای از رنج و درد
که پریشانی من افزون نمود
خیرخواهی را چنین پاداش بود
عاقبت قدر مرا نشناختند
بی سبب آزرده از خود ساختند
بیشتر آن کس که دانا می نمود
نفرتش از حق و حق آرنده بود
آدمی نزدیک خود را کی شناخت
دور را بشناخت ، سوی او بتاخت
آن که کمتر قدر تو داند درست
در میانخویش ونزدیکان توست
الغرض ، این مردم حق ناشناس
بس بدی کردند بیرون از قیاس
هدیه ها دادند از درد و محن
زان سراسر هدیه ی جانسوز ،‌من
یادگاری ساختم با آه و درد
نام آن ، رنگ پریده ، خون سرد
مرحبا بر عقل و بر کردار خلق
مرحبا بر طینت و رفتار خلق
مرحبا بر آدم نیکو نهاد
حیف از اویی که در عالم فتاد
خوب پاداش مرا دادند ،‌خوب
خوب داد عقل را دادند ، خوب
هدیه این بود از خسان بی خرد
هر سری یک نوع حق را می خرد
نور حق پیداست ،‌ لیکن خلق کور
کور را چه سود پیش چشم نور ؟
ای دریفا از دل پر سوز من
ای دریغا از من و از روز من
که به غفلت قسمتی بگذشاتم
خلق را حق جوی می پنداشتم
من چو آن شخصم که از بهر صدف
کردم عمر خود به هر آبی تلف
کمتر اندر قوم عقل پاک هست
خودپرست افزون بود از حق پرست
خلق خصم حق و من ، خواهان حق
سخت نفرت کردم از خصمان حق
دور گردیدم از این قوم حسود
عاشق حق را جز این چاره چه بود ؟
عاشقم من بر لقای روی دوست
سیر من همواره ، هر دم ، سوی اوست
پس چرا جویم محبت از کسی
که تنفر دارد از خویم بسی؟
پس چرا گردم به گرد این خسان
که رسد زایشان مرا هردم زیان ؟
ای بسا شرا که باشد در بشر
عاقل آن باشد که بگریزد ز شر
آفت و شر خسان را چاره ساز
احتراز است ، احتراز است ، احتراز
بنده ی تنهاییم تا زنده ام
گوشه ای دور از همه جوینده ام
می کشد جان را هوای روز یار
از چه با غیر آورم سر روزگار ؟
من ندارم یار زین دونان کسی
سالها سر برده ام تنها بسی
من یکی خونین دلم شوریده حال
که شد آخر عشق جانم را وبال
سخت دارم عزلت و اندوه دوست
گرچه دانم دشمن سخت من اوست
من چنان گمنامم و تنهاستم
گوییا یکباره ناپیداستم
کس نخوانده ست ایچ آثار مرا
نه شنیده ست ایچ گفتار مرا
اولین بار است اینک ، کانجمن
ای می خواند از اندوه من
شرح عشق و شرح ناکامی و درد
قصه ی رنگ پریده ، خون سرد
من از این دو نان شهرستان نیم
خاطر پر درد کوهستانیم
کز بدی بخت ،‌در شهر شما
روزگاری رفت و هستم مبتلا
هر سری با عالم خاصی خوش است
هر که را یک چیز خوب و دلکش است
من خوشم با زندگی کوهیان
چون که عادت دارم از صفلی بدان
به به از آنجا که مأوای من است
وز سراسر مردم شهر ایمن است
اندر او نه شوکتی ،‌ نه زینتی
نه تقید ،‌نه فریب و حیلتی
به به از آن آتش شب های تار
در کنار گوسفند و کوهسار
به به از آن شورش و آن همهمه
که بیفتد گاهگاهی دررمه
بانگ چوپانان ، صدای های های
بانگ زنگ گوسفندان ، بانگ نای
زندگی در شهر فرساید مرا
صحبت شهری بیازارد مرا
خوب دیدم شهر و کار اهل شهر
گفته ها و روزگار اهل شهر
صحبت شهری پر از عیب و ضر است
پر ز تقلید و پر از کید و شر است
شهر باشد منبع بس مفسده
بس بدی ، بس فتنه ها ، بس بیهده
تا که این وضع است در پایندگی
نیست هرگز شهر جای زندگی
زین تمدن خلق در هم اوفتاد
آفرین بر وحشت اعصار باد
جان فدای مردم جنگل نشین
آفرین بر ساده لوحان ،‌آفرین
شهر درد و محنتم افزون نمود
این هم از عشق است ، ای کاش او نبود
من هراسانم بسی از کار عشق
هر چه دیدم ، دیدم از کردار عشق
او مرا نفرت بداد از شهریان
وای بر من ! کو دیار و خانمان ؟
خانه ی من ،‌جنگل من ، کو، کجاست ؟.
حالیا فرسنگ ها از من جداست
بخت بد را بین چه با من می کند
س دورم از دیرینه مسکن می کند
یک زمانم اندکی نگذاشت شاد
کس گرفتار چنین بختی مباد
تازه دوران جوانی من است
که جهانی خصم جانی من است
هیچ کس جز من نباشد یار من
یار نیکوطینت غمخوار من
باطن من خوب یاری بود اگر
این همه در وی نبودی شور و شر
آخر ای من ، تو چه طالع داشتی
یک زمانت نیست با بخت آشتی ؟
از چو تو شوریده آخر چیست سود
در زمانه کاش نقش تو نبود
کیستی تو ! این سر پر شور چیست
تو چه ها جویی درین دوران زیست ؟
تو نداری تاب درد و سوختن
باز داری قصد درد اندوختن ؟
پس چو درد اندوختی ،‌ افغان کنی
خلق را زین حال خود حیران کنی
چیست آخر!«این چنین شیدا»چرا؟
این همه خواهان درد و ماجرا
چشم بگشای و به خود باز ای ، هان
که تویی نیز از شمار زندگان
دائما تنهایی و آوارگی
دائما نالیدن و بیچارگی
نیست ای غافل ! قرار زیستن
حاصل عمر است شادی و خوشی
نه پریشان حالی و محنت کشی
اندکی آسوده شو ، بخرام شاد
چند خواهی عمر را بر باد داد
چند ! چند آخر مصیبت بردنا
لحظه ای دیگر بباید رفتنا
با چنین اوصاف و حالی که تو راست
گر ملامت ها کند خلقت رواست
ای ملامت گو بیا وقت است ،‌ وقت
که ملامت دارد این شوریده بخت
گرد ایید و تماشایش کنید
خنده ها بر حال و روز او زنید
او خرد گم کرده است و بی قرار
ای سر شهری ، از او پرهیزدار
رفت بیرون مصلحت از دست او
مشنوی این گفته های پست او
او نداند رسم چه ،‌ آداب چیست
که چگونه بایدش با خلق زیست
او نداند چیست این اوضاع شوم
این مذاهب ، این سیاست ، وین رسوم
او نداند هیچ وضع گفت و گو
چون که حق را باشد اندر جست و جو
ای بسا کس را که حاجت شد روا
بخت بد را ای بسا باشد دوا
ای بسا بیچاره را کاندوه و درد
گردش ایام کم کم محو کرد
جز من شوریده را که چاره نیست
بایدم تا زنده ام در درد زیست
عاشقم من ، عاشقم من ، عاشقم
عاشقی را لازم اید درد و غم
راست گویند این که : من دیوانه ام
در پی اوهام یا افسانه ام
زان که بر ضد جهان گویم سخن
یا جهان دیوانه باشد یا که من
بلکه از دیوانگان هم بدترم
زان که مردم دیگر و من دیگرم
هر چه در عالم نظر می افکنم
خویش را در شور و شر می افکنم
جنبش دریا ،‌خروش آب ها
پرتو مه ،‌طلعت مهتاب ها
ریزش باران ، سکوت دره ها
پرش و حیرانی شب پره ها
ناله ی جغدان و تاریکی کوه
های های آبشار باشکوه
بانگ مرغان و صدای بالشان
چون که می اندیشم از احوالشان
گوییا هستند با من در سخن
رازها گویند پر درد و محن
گوییا هر یک مرا زخمی زنند
گوییا هر یک مرا شیدا کنند
من ندانم چیست در عالم نهان
که مرا هرلحظه ای دارد زیان
آخر این عالم همان ویرانه است
که شما را مأمن است و خانه است
پس چرا آرد شما را خرمی
بهر من آرد همیشه مؤتمی ؟
آه! عالم ،‌ آتشم هر دم زنی
بی سبب با من چه داری دشمنی
من چه کردم با تو آخر ، ای پلید
دشمنی بی سبب هرگز که دید
چشم ، آخر چند در او بنگری
می نبینی تو مگر فتنه گری
تیره شو ، ای چشم ، یا آسوده باش
کاش تو با من نبودی ! کاش ! کاش
لیک ، ای عشق ، این همه از کار توست
سوزش من از ره و رفتار توست
زندگی با تو سراسر ذلت است
غم ،‌همیشه غم ،‌ همیشه محنت است
هر چه هست از غم بهم آمیخته است
و آن سراسر بر سر من ریخته است
درد عالم در سرم پنهان بود
در هر افغانم هزار افغان بود
نیست درد من ز نوع درد عام
این چنین دردی کجا گردد تمام ؟
جان من فرسود از این اوهام فرد
دیدی آخر عشق با جانم چه کرد ؟
ای بسا شب ها کنار کوهسار
من به تنهایی شدم نالان و زار
سوخته در عشق بی سامان خود
شکوه ها کردم همه از جان خود
آخر از من ، جان چه می خواهی ؟ برو
دور شو از جانب من !
دور شو عشق را در خانه ات پرورده ای
خود نمی دانی چه با خود کرده ای
قدرتش دادی و بینایی و زور
تا که در تو و لوله افکند و شور
گه ز خانه خواهدت بیرون کند
گه اسیر خلق پر افسون کند
گه تو را حیران کند در کار خویش
گه مطیع و تابع رفتار خویش
هر زمان رنگی بجوید ماجرا
بهر خود خصی بپروردی چرا ؟
ذلت تو یکسره از کار اوست
باز از خامی چرا خوانیش دوست ؟
گر نگویی ترک این بد کیش را
خود ز سوز او بسوزی خویش را
چون که دشمن گشت در خانه قوی
رو که در دم بایدت زانجا روی
بایدت فانی شدن در دست خویش
نه به دست خصم بدکردار و کیش
نیستم شایسته ی یاری تو
می رسد بر من همه خواری تو
رو به جایی کت به دنیایی خزند
بس نوازش ها ،‌حمایت ها کنند
چه شود گر تو رها سازی مرا
رحم کن بر بیچارگان باشد روا
کاش جان را عقل بود و هوش بود
ترک این شوریده سرا را می نمود
او شده چون سلسله بر گردنم
وه ! چه ها باید که از وی بردنم
چند باید باشم اندر سلسله
رفت طاقت ، رفت آخر حوصله
من ز مرگ و زندگی ام بی نصیب
تا که داد این عشق سوزانم فریب
سوختم تا عشق پر سوز و فتن
کرد دیگرگون من و بنیاد من
سوختم تا دیده ی من باز کرد
بر من بیچاره کشف راز کرد
سوختم من ، سوختم من ، سوختم
کاش راه او نمی آموختم
کی ز جمعیت گریزان می شدم
کی به کار خویش حیران می شدم ؟
کی همیشه با خسانم جنگ بود
باطل و حق گر مرا یک رنگ بود ؟
کی ز خصم حق مرا بودی زیان
گر نبودی عشق حق در من عیان ؟
آفت جان من آخر عشق شد
علت سوزش سراسر عشق شد
هر چه کرد این عشق آتشپاره کرد
عشق را بازیچه نتوان فرض کرد
ای دریغا روزگار کودکی
که نمی دیدم از این غم ها ، یکی
فکر ساده ، درک کم ، اندوه کم
شادمان با کودکان دم می زدم
ای خوشا آن روزگاران ،‌ای خوشا
یاد باد آن روزگار دلگشا
گم شد آن ایام ، بگذشت آن زمان
خود چه ماند در گذرگاه جهان ؟
بگذرد آب روان جویبار
تازگی و طلعت روز بهار
گریه ی بیچاره ی شوریده حال
خنده ی یاران و دوران وصال
بگذرد ایام عشق و اشتیاق
سوز خاطر ،‌سوز جان ،‌درد فراق
شادمانی ها ، خوشی ها غنی
وین تعصب ها و کین و دشمنی
بگذرد درد گدایان ز احتیاج
عهد را زین گونه بر گردد مزاج
این چنین هرشادی و غم بگذرد
جمله بگذشتند ، این هم بگذرد
خواه آسان بگذرانم ، خواه سخت
بگذرد هم عمر این شوریده بخت
حال ،‌ بین مردگان و زندگان
قصه ام این است ،‌ ای ایندگان قصه ی رنگ پریده آتشی ست
در پی یک خاطر محنت کشی ست
زینهار از خواندن این قصه ها
که ندارد تاب سوزش جثه ها
بیم آرید و بیندیشید ،‌هان
ز آنچه از اندوهم آمد بر زبان
پند گیرید از من و از حال من
پیروی خوش نیست از اعمال من
بعد من آرید حال من به یاد
آفرین بر غفلت جهال باد *‌
¤¤ نیما یوشیج ¤¤

بعُد سوم (آرمان نامه ارد بزرگ) فر گرد *سامان* بخش سوم

تصور میکنم تمامی آنچه را که لازم به گفتن بود درشعر نیما یوشیج بگونه ای زیبا وبه روشنی گفته شد واز تحول فکری شاعر ودیدگاه او در باب زندگانی وانسان نیز میشود پی برد که او به تحول فکری خود رسیده وبی نیازی ازجهان وآدمی را دریافته است وسروده ی او این نیز کاملا عیان وآشکار بود که « عشق» در زندگانی سامان دهنده ی بسیاری ازچیزهاست وگاه تجلی دهنده ی روحی وبه زوال رساندنی درنهایت که وقتی انسان به اوج کمال معنوی میرسد در می بیابد که دیگر همه آنچه تصورات انسانی ساده ی دیروزی او بود بدانگونه که در نگاه عام میگذرد براو نمیگذرد وبیکباره احساس تنهائی ودرک نشدن و اینکه در دنیائی سرشار از بی همزبان ها وتنهائی ها بجا مانده است آزار دل میشود ,دنیائی که هرآنچه را بگوئی به شیدادلی ودیوانه سری برتو نگریسته وحق وباطل آموخته ی دنیای ترا به زیر سوال میبرند وحاضر به شنیدن گفتار تو نیز نیستند وچن قادر به جوابگوئی شیوه ی فکر تو نیستند به طرد تو دست میزنند وحتی خصمانه ودشمنانه باتو مقابله میکنند اما نه حتی مقابله به مثل که حق را با حق جوابگو باشند وراست را بدرستی که دقیقا برعکس حق را به ناحقی وراستیت را به نادرستی پایمال میکنند ودر خیال خویش ترا دیوانه میپندارند وشیدا سر وقتی که نمیدانند دیوانه آن کسیست که ندانددر اطراف او چه میگذرد آنکسی ست که قدرت تشخیص حق وباطل را ندارد انکسی که جز خود نمیبیند ودر دنیای بودن خویش سامان خویش را درلگدمال کردن افکار واندیشه وتلاش وعشق دیگران می بیند درچنین دنیائی که حتی محبت کردن ها نیز به دیده شک نگاه میشود انسان براستی خز خود کسی را ندارد وچز خدای خود نیز پناه دیگری را نمی بایست جستجو کند که هرکس حق خویش را درست یا نادرست ضایع ببیند برحق وناحق با آدمی دشمن میشود و هرکس امنیت دورونی وبیرونی خود رادر خطر میبند نیز ارام نمی نشیند ودنیای دیگران را نیز چون خود به آشوب میکشد وسامان زندگی خویش نیافته دیگران را نیز بی سروسامان ویا اسیر ویا آواره میکند بااینوصف ,آنکه صلاح خویش بهتر از هرکسی میداند دقیقا خود ما هستیم هیچکس دردرون ما نیست نه دردرون فکر واندیشه ی ما نه دردرون دل ما ازاین رو اینکه چگونه درجای ما فکر کنند نیز وحتی چگونگی درک ما نیز باز به دیدگاه درونی وشخصی او باز میگردد وما نیز وقتی دردرون با خود ادرآرامش باشیم وامنیت خویش را احساس کرده وخاطر جمع باشیم که در دنیای خویش سروسامانی داشته و نیازمند کسی نیستیم میتوانیم حتی با دشمنی ها وبدخلقی ها ودرک نشدن های مرد مان با خود نیز راحت کنار بیائیم چراکه هرچه کنند دیگر قادر نیستند دنیای ترا برهم بزنند زیرا که این تو نیستی که نیازمند آنانی بلکه همواره آنانند که نیازمند تو خواهند بود وروزگاری نیز هرآنکه بتو پشت میکند بسوی تو باز میگردد تا اندوه ودرد خویش با توئی باز بگوید که روزی ازسوی خود ترا طرد کرد چراکه گذر زمان خودنشان دهنده حق وباطل است چه در ساده ترین چیزها چه در سخت ترین ومهمترین مسائل زندگی وآنچه می باید درددنیائی پا بگیرد وسامان گرفته جایگرین شود وگذشته پوسیده را خراب سازد تا آبادی دوباره را شکل دهد بموقع خود شکل میگیرد اما بااین شرط که انسان خود برای این سامان دهی دانش وعلم فکری وذهنی ودرونی ومادی ومعنوی خود را نیز هماهنگ با دنیائی سازد که طاقت خراب کردن دییارهای پوسیده افکار و ساختارها ی حتی ساختمانهائی را داشته باشد که کهولت عمر وقدیمی بودن زمان آن ایجاب میکند که یا به مرمت آن بپردازیم یا به خرابی وباز سازی وتازه سازی آن دنیا بامنو شما هرروز جدیدتر میشود وهر یک گام بسوی ما سامان ما وفردای ما را دربر دارد باشد که سازندگان مثبت عصر خود باشیم وجویندگان افکار نوینی که انسان برای پیشرفت نیازمند دانش آن است.درواقع انسان خود ساخته ی سامان یافته بدرستی میداند درکجای زندکی ایستاده به کجا روان است وچه را بدیت میاورد وبه کجا خواهد رسید ودنیای او انقدرها نمیتواند با حوادت واتفاقات وماجراهای زندگی به اشفتگی وپریشانی ویا شوک خوردن وبرجا نشتسنی مبهوتانه رسیده واورا از پا دراندازد چراکه هرکه آنقدر خود ساخته وسامان دیده شده باشد میداند که درقبال هر گام هر سخن هرعمل همواره چندین وچند چیز خوب وبد میتواند اتفاق بیافتد وبدترین وبهترین و میانگین آنرا نیز میداند درنتیجه وقوع آنچه اتفاق میافتد آنقدرها برای او غیر قابل پیش بینی بسیار شاد کننده یا خیلی ناراحت کننده نیست که به سهولت قادر است خود را آن وقف داده آنچه هست را بپذیرد وبدنبال راه چاره ای باشد اگر مشکلی ایجاد شده است درواقع تنها مرگ است که چاره ای برآن نیست وهرچه درد نیا هست بگونه ای راه وحلی دارد که تنها بایاد انرا پیدا کرد اما در نگاه مردم عادی اینگونه مواجه شدن با مسائل عادی نیست وانتظار ازجا پریدنی به شوق یا بهتر یا به اندوه را درمقابل خبر خوب وبد وهیجان انگیر وغم برانگیزی را دارند که باید بطور طبیعی واکنش طبیعی انسان باشد اما دنیای افراد سامان یافته حتی برای اتفاقات واجراهای پیش بینی نشده هم سامانیگرفته است واو میداند چگونه با آن مواجه شود که درهم نشکند وازپا نیافتد وتوان ادامه را داشته باشد در واقع قدرت اعتماد واعتقاد بخود دراین افراد بحدی بالاست که نیازی حتی بدلداری دیگران نیز در موقع وقوع اتفاقات ندارنند که پدیده ای وماجرائی اگر اتفاق افتاده دیگر اتفاق افتاده است وکاری با آنچه شد نمیشود کرد باید فکر اینکه ازاین پس چه کند باشد وبجای نشستن وغم خوردن چاره راه فردای خود را بفکر واندییشه بنشیند اوحتی میداند کجا سخن بگوید کجا نگوید به چه کس بگوید با چه کسی خاموش باشد ازچ کسی چه موقع درخواستی داشته باشد واز چه کسی هرگز سوالی را که حتی میداند جواب آن « نه » است نپرسد وآنقدر با پیرامون واطرافیان ودنیای خود اشناست که میداند در قبال هریک چگونه باید باشد ووقتی سخنی آغاز کرد میداند به کجا میخواهد برسد وچه نتیجه ای حتی خواهد گرفت وکجا باید سخن را پایان دهد وکوتاه بیاید یا ختم کلام او باشد میدانددر هر گامی که برمیدارد به کجاها ممکن است برسد وچه نتایجی را باید انتظار داشته باشد واز هرفردی که پیرامون اوست حتی چه جوابهائی را درخصوصی که بااو درمیان میگذارد خواهد گرفقت وازجملات اولیه درپاسخ میداند که جمله دوم ازهمان شکل مثبت ومنفی داولیه جواب او چه چیزی ممکن است باشد وچگونه پاسخی میتواند باشد در نتیجه نه اینکه دنیای او دنیا کسالت اور بی هیجانی باشد دقیقا برعکس او بسیار لذت میبرد وقتی میداند با هرکه به کجا خواهد رسید چه کسی را میتواند تا کجا با خود ببرد وچه کسی را میتواند یاری داده ورهنمائی کند کلی ذوق زده وخوشحال مبیشود وقتی میبند جمله بعدی فرد متقابل اورا پیش ازاو برای خود او به زبان میآورد وحتی فر د متقابل نیز به خنده مینشیند وقتی میبیند آنقدر دستش پیش آدمی باز شده است که دیگر غم شادی , خشم وعصبانیت ] اندوه وشرم خود را هم نمیتواند پنهان کند واو میداند در کجای جمله دیگر بهتر است نگوید ونپرسید یا نه ادامه داده به نتیجه ی دلخواه خود برسد که این انسان شناسی ودیگرشناسی او بیشتر در محدوده اشنایان نزدیک واطرافیانی ست که دمتی طولانی آنان را میشناشد ودر محدوده ی بزرگتر نیز براحتی خلق وخوی مردمی را که باانان در رابطه های مستقیم غیر مستقیم است در می یابد چراکه یکی دوپیش آمد واتفاق وسوال وجواب کافیست تا انسان بداند شخص متقابل او در چگونه دنیائی سرمیکند چه دیدگاهی دارد وچطور با دنیا ومردم برخورد میکگند وچونبا کسی به کفتار وبحثی بنشیند بخوبی میداند در قدم دوم به درگیری زبانی هم بااو خواهد رسید واگر ادامه دهد میخواهد دقیقا میخواهد که ادامه دهد نه از آن جهت که بدنبال دردسر میگردد کهاگر پای حقی درمیان است باید پاسخ دهد و اگربا کسی که حق اورا زیرپا مینهد ساکت بماند بیشک حق دیگری وحق بدتری ازاو ضایع خواهد شد چراکه بزرگان نیز گفته اند که ( این خودما هستیم که رفتار دیگران با خود را میسازیم )واگر اجازه بدهیم کسی یکبار غرور شخصیت یا حق ما را پایمال سازد برای او اینکار قانون میشود وبخود حق میدهد کمه به تکرار بارها وبارها درجاهای دیگر حق ادمی را پایمال کند ولی اگر دراولین گام جلوی او درامده اورا بر سرجایش نشانده ویا اورا طرد کنیم او نیز خواهد اموخت که با هرکس هرگوننه بخواهد حق رفتار ندارد وموظف است احترام دیگری را نگاه دارد وحقوق اورا نیز محترم بشمارد. ما وقتی از مردم وحتی اطرافیان صدمه میبینیم که اجازه میدهیم به ما صدمه بزنند او یکی دوبار که درجول ی ایشان ایستاده انان را بقدرت وبشدت طرد کرده وازخود برانید دیگر می آموزد که یا به شما نزدیک نشود یااگرشد احترام خود را نگاهدارد چون همیشه هرزبانیس در دهان من هست در دهان دیگری نیز هست وچون من تلخ بگویم تلخ نیز خواهم شنید وهر رفتاری که من قادر باشم انجام دهم دیگری نیز قادر به انجام پان است اما اگر کسی زبان بدهنت گرفته حرمت نگاه میدارد ویا دست به عملی متقابل نمیزند نه از ترس او که از سر بزرگی واحترزامیست کهدردرجه ی اول به شخصبیت خود میگذارد که اجازه ندهد ارتباط بااین شخص اورا به خواری وتوهین وحرمت برساند ودرعین حال نیازی به جواب متقابل وخوارکردن او درخود نبیند وبگذارد اونیز در دنیای خود تصور کند حق دارد وحق داشت که ترا آزرده کند وبرنجاند چراکه بعضی از انسانها لایق این نیز نیستند که انسان زمانی را برای آنان صرف کند که آنان ترا بشناسند یا یاد بگیرند که با عرض معذرت: آدم باشند وانسانی رفتار کنند وشایسته بر خود آدمیست که انان را ترک کرده باآنان همسخن وهمکلام نشود ورتبه ومقام آنان را نیز به آنان واگذارد وخودرا نیز در پلکان آنان قرار ندهد که بالاتر یا پائین تر ارزش ها را رفتار ها واعمالهای ماست که میسازند وسامان میدهند وگاه کاری که برای منو شما شاید ساده وبی اهمیت باشد در جایگاهی میتواند برای کسی بسیار خرد کننده باشد وشرم آور وشکننده ویا برعکس کاری میتواند برای دیگری هرچقدر درنگاه ما ساده معجزه ی زندگیا و باشد که با عمل ما در تغییر زندگی وفقکر ورفتار وحتی باورها ومنطق او تحولی ایجاد میکند واینگونه اعمال تنها ازکسانی برای مردم عام بر می اید که خودسازانی سامان یافته باشند که میتوانند با اعمال واندیشه های نوین خود دنیای افکار واندیشه ومعنویت ومادیت انسانهای بسیاری را در زندگی تغییر داده به رشد وباروری مثبتی رسانده وبه تحولات بزرگی برساند.از بزرگان گذشته اگ ربخواهیم نام بریم« خواجه حافظ شیرازی« نیز نمونه ی ارزنده ای از تحول بافتگان فکری بود که اشعار او نه تنها بر ما ایرانیان که نمونه روشنفکری ودانش وبیسنش او در غرب نیز بازتاب گسترده ای را داشته ودارد.شمس الدین محمد حافظ را که نوازشگر جاودانه نیز نام داده اند و صدای سخن مسالمت جویی،مثبت اندیشی،عشق و پیکار با ریاکاری را در بند بند اشعار او بازیافته واقای :« محسن حیدریان» از خواجه شیراز وتحول فکری او چنین مینویسند که بسیار خواندنی ودر خور تعمق است ودانستن آن نیز خالی از سود وفایده وارزش نیست وبا تشکر ار ایشان: دوران سربرکشیدن :
حافظ(۱۳۹۰_۱۳۲۰)میلادی ، معاصر با دوسر آمد قرون وسطی در غرب یعنی بوکاچیو و دانته است. او در آغاز سده هشتم هجری در شیراز چشم به جهان گشود و به دورانی تعلق داشت که ایران از کانونهای پرتپش اندیشه و معرفت جهانی بود و دانشمندان و متفکران برجسته ای را پرورانده بود. در آن دوران ایران، به دلیل وجود مدارا و کثرت گرایی و نیز گسترش روابط با جهان و اهمیت دادن به علم و دانش موفق به ایجاد یک تحرک نسبی در زندگی اجتماعی و فکری خود شده بود. قرون وسطی دوران افول فکری، فرهنگی و رواج خشک اندیشی در غرب است. امادر کشورهای اسلامی و شرق روندی معکوس جریان داشت. در تمام قرون وسطی کشورهای عربی و بویژه ایران، نقش رهبری فکری جهان در زمینه های نجوم، ریاضیات، پزشکی و ادبیات را بعهده داشتند. 
 موضوع مثلث خدا، جهان و انسان که خطوط اساسی فکری بزرگترین اندیشمندان و متفکران را تشکیل میداد، نخستین بار از سوی اندیشمندان ایران باستان مطرح شده بود. یونانیان این اندیشه را از اندیشمندان ایرانی قرض گرفته و پرورش داده بودند و آنرا به گونه ای تحلیلی و فلسفی فرمولبندی کرده بودند. کشف این مثلت خدا ، جهان و انسان یک کشف راهبردی و کلیدی بود که درک انسان از هستی را طی دو هزار سال گذشته رقم زده و دگرگون کرده است. ارسطو این مثلث را متساوی الاضلاع میدانست و لذا هماهنگی میان این سه مولفه پایه ای را نوعی فضیلت می شمرد. اما پس از ارسطو بتدریج نقش خدا در این مثلت اهمیت بیشتری یافت و در دوران وسطی از سوی آگوستین تبدیل به وتر این مثلت گردید. آگوستین، تنها هدف جهان و انسان را خدا اعلام کرد، اما در دوران رنسانس دوباره نقطه تعادلی این بار بر مدار انسان در این مثلت پدیدار گشت. اما انسان اروپایی به راحتی از وتر خدا به وتر انسان نرسید، بلکه از راه بازگشت از خدا به جهان و طبیعت گذر کرد تا به انسان رسید و در این راه بود که اندیشمندان ایرانی_ اسلامی نقش بزرگی ایفا کردند. در ایران دوره مورد بحث، همین مثلت خدا، جهان و انسان در اندیشه متفکران و فلاسفه ایرانی به گونه خاصی به چشم می خورد. در نزد اندیشمندان ایرانی (در دوران قرون وسطی در غرب ) جهشی از خدا به سوی جهان صورت می گیرد و آنان طبیعت و جهان را به صورت پدیده ای مستقل در هستی می نگرند. طبیعت و جهان در شکل ستاره شناسی، فیزیک ، شیمی و جغرافیا و به صورت مطالعه طبیعت انسانی مورد بررسی اندیشمندان ایرانی قرار گرفت. این مطالعه طبیعت انسانی را بعنوان نمونه میتوان در سعدی بطور چشمگیری ملاحظه کرد. در واقع میتوان گفت که سعدی پایه گذار آنتروپولوژی جدید است. بسیاری از اصطلاحات علمی ریاضی ، نجوم و پزشکی از همان دوران از فرهنگ ایرانی و اسلامی به زبانهای زنده اروپایی راه یافت که هنوز هم در اکثر زبانهای غربی رایج است. ظهور کسانی مانند نظامی، فردوسی، سعدی ، خیام و حافظ از مظاهر عروج اندیشه و ادبیات در شرق و بویژه ایران، در برابر فرود آن در غرب قرون وسطی است. 
تجار، شوالیه ها و میسیونرهای مذهبی اروپا در اثر تماس با کشورهای شرقی ، چیزهای زیادی فرا گرفتند. آنها این آموزشها را با افتخار بسیار به کشورهای خود می بردند و اشاعه میدادند. بعنوان نمونه هنر استفاده از باروت، کاربرد ریاضیات، اعداد و استفاده از کاغذ که همگی از شرق به غرب منتقل شد، تاثیر بزرگی بر ایجاد یک دینامیسم تازه در فضای فئودال زده اروپا داشت و بتدریج آنرا دگرگون کرد. 
زندگی و سیر و سلوک حافظ 
 شمس الدین محمد بزرگترین غزل سرای ایران و از نوابغ برجسته دنیای ادب و اندیشه است. با توجه با محبوبیت حافظ و شناخت گسترده ای که از او در ایران وجود دارد، اساتید گرانقدر و مفسرین حافظ هر یک بارها درباره زوایای زندگی و دیوان او نوشته اند. این نگارنده هرگز نه خود را حافظ شناس میداند و نه از تخصص ادبی برای ورود به بحث حافظ شناسی برخوردار است. با این وجود اما نه از منظر حافظ شناسی رایج در ایران، بلکه از منظر تطبیقی در چهارچوب سرآمدان اندیشه عصر حافظ نکاتی را پیش می کشد .
از دوران کودکی و جوانی حافظ اطلاعات زیادی در دست نیست. اما از مقدمه ای که دوست و همدرس وی محمد گلندام بر دیوان وی نوشته است، بر میاید که شمس الدین محمد از دوران نوجوانی از ذهنی باز، جستجو گر و کنجکاو برخوردار بوده و در عین حال بسیار سخت کوش بوده است. حافظ علاوه بر اینها دارای ذوقی سرشار، روحیه ای لطیف و ذهنی تیز بوده است. اما قدرت حافظه فوق العاده نیرومند حافظ که ظرفیتی شگرف داشته و توانایی او در مشاهده و تحلیل پدیده های انسانی و طبیعی، به او این امکان را داده است که از خلاقیتهای ذهنی و روحی خود بطور حداکثر بهره برداری کند. خصوصیات فوق ، از حافظ اندیشمندی شگرف، تحلیل گری تیزبین، انسانی با طبع لطیف و هنرمندی نواندیش و آزاد منش ساخت. 
 حافظ در جوانی به مطالعه علوم زمان خود روی آورد و نه تنها زبان فارسی و عربی بلکه مهمترین دانستنی های دوران خود نظیر قرآن و تفسیر آن و روایات گوناگون مذهبی و همچنین آثار تمام شاعران پیش از خود را به خوبی فراگرفت. شمس الدین محمد از آنرو تخلص حافظ را برگزید که قرآن را با چهارده روایت آن از بر کرد. اما اشعار او همچنین نشان میدهد که حافظ پژوهشی گسترده در آثار و اندیشه های مهمترین سخنوران ایران نظیر فردوسی، سعدی، نظامی، سلمان و خواجو کرده و نه تنها فرم و سبک پیشینیان بلکه نحوه تفکر و استدلال آنها را نیز بازخوانی کرده است. 
حافظ پس از پایان تحصیلات که در آن دوران بطور عمده شامل تفسیر قرآن، حکمت و کلام می شد، برخلاف سنت رایج زمان متوجه شد که آنچه او با حفظ آیات قران و تقلید از علما به دست آورده است، کمکی به کشف راز هستی نمی کند. پرسشهایی که دغدغه ذهنی حافظ بود، کم و بیش همان پرسشهایی بود که در نزد معماران فلسفه دوران آنتیک و نیز همه فلاسفه همه دورانها وجود داشته است: انسان را چگونه باید زیستن؟ حافظ برای دستیابی به پاسخ مربوط به چگونه زیستن انسان حیطه های انسان شناسی و اخلاق تا دین و عدالت را مورد تعمق قرار داد. اما باید تاکید کرد که پرسش مرکزی که سالها فکر حافظ را بخود مشغول کرده بود این بود که در جهان هستی که همه موجودات و جانوران و اشیا و طبیعت در حال دگرگونی اند، فلسفه و راز آفرینش چیست؟ انسان چگونه به آرامش درونی و خوشبختی دست می یابد؟ در پاسخ به این پرسشها بود که حافظ بر خلاف سنت رایج زمان، بجای تقلید و پیروی کورکورانه از تعالیم دینی از شک عالمانه شروع کرد. همین شک علمی و قدرت تعمق و تفکر به او فرصت داد که گام به گام در پاسخ به پرسشهایی که در ذهن داشت، تحول یابد. نخستین گام مهم حافظ کنار گذاردن روش تقلید و انتقاد از «علوم ظاهری» است. در پی آن ،در راه کشف و جستجوهای تازه، مدتی را با خانقاه نشینان بسربرد. اما مطلوب خود را آنجا نیز نیافت. از خانقاه روی بر تافت، اما سخت کوش و جستجو گر بود. با خود می گفت: 
دست از طلب ندارم تا کام من بر آید یا جان رسد بجانان یا جان ز تن بر آید حافظ از جمله شاعرانی است که در ایام حیات خود شهرت یافت و به سرعت در دورترین شهرهای ایران و حتی در میان پارسی‌گویان کشورهای دیگر پر آوازه گردید و خود نیز بر این امر وقوف داشت. درباره عشق او به دختری "شاخ‌نبات" نام، افسانه‌هائی رایاست،اماعشق، در شعر و زندگی حافظ جایگاه زمینی ، جسمی و ملموس دارد. لذا نمیتوان ازعشق ناکام یا عشق افلاطونی در زندگی اوسخن گفت . عشرت کنیم ور نه به حسرت کشندمان روزی که رخت جان به جهان دگر کنیم 
در این تردیدی نیست که حافظ همچون دیگر اندیشمندان و سر آمدان اندیشه و ادب مراحل رشد و تکامل فکری را گام به گام و بتدریج پیموده و در هر مرحله از دوران تحول خود در آثارش تاکیدات خاصی داشته است. هر یک از این مراحل که قبل از هر چیز نشان دهنده ذهن پویا و حقیقت جوی حافظ است، نماینده دوره ای از تحول و تکامل فکری اوست. اما حافظ چون سروده ها و غزلهای خود را گرد آوری نمی کرده است و این آثار پس از وی بر اساس ترتیب الفبایی حروف قافیه جمع آوری شده است، بررسی سیر و سلوک روند تحول فکری حافظ مشکل شده و محل اختلاف فراوان پژوهشگران تاریخ و ادب ایران بوده است. اوج بلوغ فکری حافظ: تساهل و مدارا 
حافظ پس از انتقاد و روی برگرداندن از مدرسه و تقلید و خانقاه که در نقد هر یک از این سه مرحله تجربه و تحول فکری خود، غزلیات زیادی سروده است، گام بزرگی بسوی خودیابی و انسان شناسی بر داشت. اما راهی را که به اینسو طی کرد، سرشار از رنجها و تامل ها و اشک خون ریختن ها بوده است: 
چل سال رنج و غصه کشیدیم و عاقبت تدبیر ما بدست شراب دوساله بود 
 در این رویکرد، طریق ملامتیان را که بر دوری از ریا و تظاهر و نفاق تاکید ویژه ای داشته اند، بیشتر می پسندد. گرمسلمانی ازینست که حافظ دارد آه، اگراز پی امروز بود فردائئ در اینراه نیز انواع تلقی های غالب دوران خود درباره دست یابی به توازن و هماهنگی و عزت نفس را رد می کند. چرا که دو انتهای افراطی چنین تلقی هایی سلطه جویی بر دیگران و ریاضت کشی بوده است. رویکرد حافظ به میخانه را شاید بتوان کنشی در پیکار با زهد فروشی و خود محوربینی دانست. 
فکر خود و رای خود در عالم رندی نیست کفرست درین مذهب، خودبینی و خودرائی 
اما در این رویکرد مساله اساسی برای حافظ معرفت و شناخت از راه کوشش و ایستادگی است. 
سعی ناکرده در اینراه بجائی نرسی مزد اگر می طلبی طاعت استاد ببر
 حافظ که در هیچ یک از سه مرحله توفانی زندگی خود، شخصیت و منش آزاد منشی را رها نکرده بود و هرگز دچار بیماری طاعونی خود محور بینی شرقی نشده بود، در غزلها و ابیات متعددی به نقد شجاعانه خود می نشیند: 
مگو دیگر که حافظ نکته دانست که ما دیدیم و محکم جاهلی بود 
بطور کلی نقد و بازبینی و مبارزه با خود خواهی از مهمترین خصوصیات حافظ و مهمترین منبع جوشش دائمی فکری و تبدیل او به متفکری در سطح جهانی است: "خودپسندی جان من برهان نادانی بود". با چنین پشتوانه ای، حافظ به بزرگترین تحول ذهنی خود پس از گذراندن مراحل فوق گام می گذارد. این مرحله که اوج بلوغ فکری و وارستگی و آزاد منشی اوست، قوام گیری اندیشه مدارا و تساهل در نزد اوست. در این مرحله حافظ علمای دین و نیز زورمندان و رهروان گرایشهای گوناگون را به تحمل یکدیگر، چشم پوشی و شکیبایی فرا می خواند. میتوان گفت که حافظ پس از گذر از مراحل متعدد زندگی و آزمونهای بسیار فکری و عملی با دعوت از انسانها به مدارا و تساهل به اوج بلوغ ذهنی و قله معرفت بشری گام گذاشته است. این مسیری است که اغلب سر آمدان اندیشه و ادب تنها با عبور از آن به جاودانگی رسیده اند. نیوتن، شکسپیر، دکارت ، هیوم و دیگران از آن جمله اند. حافظ راه رسیدن به خوشبختی، آرامش و توازن را چه برای عرفی ها و چه دینداران ، چه برای روحانیون و چه اندیشمندان راه و روش آشتی جویی میداند و بر این باور است که : 
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است با دوستان مروت با دشمنان مدارا 
 سخت گیری و تعصب برای هرچه و بدست هر که باشد، برای حافظ خامی است و جهالت. اهمیت این دریافت را آنگاه متوجه میشویم که بزرگترین دشمن بشریت نه تنها در قرن هشتم هجری ایران بلکه در قرون وسطی اروپا و نیز در سرتاسر تاریخ بشریت تندی و سرسختی و عدم انعطاف و نامدارایی بوده است. حافظ در این بیت یکی از بزرگترین عوامل رشد و توسعه روان شناختی انسان و نیز راه واقعی توسعه جامعه را پیش می کشد. آگاهی و حساسیت حافظ نسبت به موضوعی که ریشه اصلی همه ناکامی های فردی و اجتماعی انسان ایرانی است، حاصل تجربه گران زندگی و تعمق دوراندیشانه وی بوده است. این درک حافظ گویای آنست که مشکل اساسی نه در تفاوت آرا و عقاید گوناگون بلکه در روشهایی است که دارندگان عقاید گوناگون برای اشاعه و یا دفاع از آن در پیش می گیرند. حافظ به این جمع بندی درخشان رسید که مشکل انسان و جامعه در نفس دینداری و یا خراباتی بودن و یا عارف بودن و غیره نیست بلکه در عدم تحمل و تعصب است. تفاوت انسان مدارا گر با انسان متعصب و سخت گیر در درجه ایمان و درستکاری نیست بلکه در این است که متعصبان تفسیر و برداشت خود از دین و عرف و مسلک را مطلقا درست میدانند و برداشت دیگران را مطلقا انحرافی و نادرست. دو قرن پس از حافظ بود که توماس مور اصلاح طلب دینی را در سال ۱۵۳۵ به جرم افتراق در کلیسا در انگلیس گردن زدند و سپس در سال ۱۵۷۲ دریا سالار کلین یی رهبر سیاسی پروتستانهای فرانسه را در پاریس ترور کردند و سپس دست به قتل عام موحش سن بارتلمی زدند. به عبارت دیگر حافظ با چنین درکی قرنها پیش از سرآمدان دوران رنسانس و روشنگری به این دریافت رسید که برداشت هیچ فرد و گروهی صددر صد نیست و زورگویی و تحقیر حاصلی جز ایجاد دشمنی و بی اعتبار کردن خود ندارد. این نتیجه ای بود که اراسم و توماس مور در دوران رنسانس اروپا بدان رسیدند. اما چند قرن دیگر طول کشید تا مدارا و تساهل در جامعه مدرن امروزی اروپا بعنوان روش حل اختلافات دینی، گروهی و عقیدتی افراد جامعه تبدیل شود. 
 بنابراین توجه به سیر و سلوک حافظ و راهی که او در مراحل گوناگون زندگی در راه حقیقت فلسفی پیموده است، به روشنی این واقعیت را بازمی تاباند که سخن قبل از آنکه بر سر پاسخ باشد، بر سر خود پرسش است. چرا که حالت سرگشتگی و حیرت همانا بدر آمدن از غفلت و بیدار شدن و گام گذاشتن در راه شناسایی و اندیشیدن است: 
نشوی واقف یک نکته ز اسرار وجود تا نه سرگشته شوی دایره امکان را چهار مولفه فکری حافظ: مسالمت جویی،مثبت اندیشی،عشق، پیکار با ریاکاری 
اما آنچه از شمس الدین محمد یک چهره در سطح اندیشه و تفکر جهانی ساخته است، ویژگیها و مولفه های آثار اوست. اشعار او اشارات زیادی به علل اساسی افول فکری و فرهنگی جوامع دارد و تیز بینی و تشخیص وی هوشمندانه است. در دید حافظ علت اساسی افول فکری و فرهنگی جامعه انسانی در واقع خشک اندیشی است. حافظ در اشعار خود به لطیف ترین و انسانی ترین شکل دوری گزینی از اعتدال را مورد نکوهش قرار میدهد و آزاد منشی را به اوج منزلت انسانی میرساند. او ستایش گر عشق ، آزادی، اعتدال و صراحت و شفافیت و جستجو گر راه حقیقت و دانش است. بیا تا گـل برافـشانیم و می در ساغر اندازیم فـلـک را سقـف بـشـکافیم و طرحی نو دراندازیم بلندترین و باشکوه‌ترین مضمون شعر حافظ را باید در چهار مولفه فکری مسالمت جویی،مثبت اندیشی،عشق، پیکار با ریاکاری او دانست که به شعر و اندیشه‌ی او جایگاهی ویژه می‌دهد. شگفتا که همه این مولفه های فکری در دورانی مورد تاکید این اندیشمند ایرانی قرار گرفته اند که خشونت و خشک اندیشی دینی و انجماد فکری و فرهنگی در جهان غرب بیداد می کرده است. از اینرو حافظ نه تنها شاعری خوش سخن و نکته بین بلکه متفکری نواندیش و مستقل بوده است. افکار و اشعار حافظ بدون تردید بازتاب نقطه اوج رنسانس فکری و ادبی در ایران آنهم در دنیایی است که غرق تاریکی قرون وسطایی بود. درست است که حافظ به تمدن شرق تعلق دارد و نوزایی و رنسانس در حوزه تمدن غرب بروز کرد، اما اگر از منظر تجریدی به مقایسه بپردازیم میتوان گفت که حافظ بدون آنکه در زمان خود تاثیر مستقیمی در جهان غرب گذاشته باشد، از پیشقراولان رنسانس و نوزایی در جهان بشمار میاید. اما به دلایلی که در حوصله این نوشته نیست ، روند توالی و استمرار فکر و معرفت ایران درست در هنگامی که به یک تپش تازه برای همسویی دینامیک با جهان دوران رنسانس نیاز داشت، دچار گسست گردید و از شکوفایی باز ماند. 
 اندیشه‌ی جهان شمول و انسان دوستانه‌ و تاکید حافظ بر لطیف ترین اندیشه های انسانی و عشق و دوستی راز جاودانگی این نوزایشگر ایرانی است. درخت دوستی بنشان که کام دل ببارآ رد نهال دشمنی برکن که رنج بی شمار دارد بی پردگی حافظ و بیزاری او از ریا و دورویی که به باور او شرک واقعی است و سرزنش او درباره زهد فروشان و آموزش وارستگی و آزادگی از مهمترین علل تاثیر گسترده اشعار حافظ فراتر از زمان و مکان بوده است:" محتسب شیخ شد و فسق خود از یاد ببرد". 
گرچه بر واعظ شهر این سخن آسان نشود- تا ریا ورزد و سالوس، مسلمان نشود 
 حافظ که دل به عشق زنده داشت، درونی ترین احساس انسانی را به کارساز ترین فرم و عبارت پردازی شاعرانه بیان می کند..اوحتی دراوج ناکامی، مثبت اندیش است:" دمی با غم به‌سر بردن جهان یک‌سر نمی‌ارزد." واژگان کلیدی حافظ، شراب، میخانه، چنگ ومطرب، ساقی، جام می وعشق است، که همه به معنای این جهانی وعرفی کلمۀ بکاررفتة اند. ای دل مباش یکدم خالی زعشق ومستی وانگۀ برو که رستی ازنیستی وهستی حافظ به این امر وقوف داشت که کشش نیروی عشق آن گوهر جاودانی است که فراتر از هر زمان و مکانی به انسانها نیروی مقاومت و امید میدهد: 
در راه عشق وسوسه اهرمن بسیست پیش آی و گوش دل به پیام سروش کن 
دیوان حافظ آنقدر سرشار از عشق و نیروی لایزال آن است که شاعر آنرا میتوان شاعر عشق و رنجها و مصایب بی شمار رهروان این راه نیز دانست: 
به کوی عشق منه بی دلیل راه قدم که من بخویش نمودم صد اهتمام و نشد غزلهای حافظ هر یک شاه بیتی دارد که آن غزل بر مدار آن می گردد. این «شاه بیت» نقطه مرکزی اندیشه اصلی نهفته در غزل را بیان می کند. مثلا وقتی در غزلی می گوید: من نه آنم که زبونی کشم از چرخ و فلک 
 
چرخ بر هم زنم ار غیر مرادم گردد این شاه بیت حول محور اندیشه کشاکش نیروهای سرنوشت و آزادی اراده می گردد. اما نکته دیگری که در مورد این شاه بیت قابل تعمق است، طرح مفهوم تقدیر و سرنوشت و آزادی اراده انسانی است. مفهوم تقدیر که از مفاهیم اساسی فرهنگ دینی است و در ادیان مسحیت و اسلام جایگاه بزرگی داشته است، همواره این پرسش را پیش می کشیده است که آیا ما خودمان سرنوشت خویش را تعیین می کنیم یا این سرنوشت مقدر است؟ حافظ در مواردی مانند بیت فوق بر این باور است که علیرغم نیروهای چرخ و فلک و تقدیر و سرنوشت، ما می توانیم از میدان جاذبه جبر بگریزم. اما در غزلهای دیگری حافظ وجوه دیگری از نبرد میان تقدیر و اراده آزاد انسان را طرح می کند. مثلا در شاه بیت زیربنابر تاویل حافظ انسان بهر حال مقهور نیروهای سرنوشت و چرخ و فلک است: 
بر آستانه تسلیم سربنه حافظ که گر ستیز کنی روزگار بستیزد کشمش میان نیروهای سرنوشت و تقدیر از یکسو و اراده آزاد انسان از سوی دیگر یکی از درونمایه های مهمی است که از ابتدای پیدایش انسان تا کنون همواره مورد بحث و محل نزاع فلاسفه و متفکران بوده است. اما آنچه که به اندیشه و سبک کار حافظ مربوط میشود وحدت اندیشگی و یکدست بودن زبان و موضوع آثار اوست. این نکته اهمیت بسزایی در غزلهای حافظ دارد و نشانه وحدت و کثرت در آثار اوست که راز زیبایی شناسی حافظ را تشکیل میدهد. بطوری که آثار حافظ را از هر زاویه ای که بنگریم در آنها میتوان یک وحدت درونی یافت که نشانه دیدگاه وحدت آن است و هم نشانگر یک کثرت اندیشگی است که وجوه گوناگون یک موضوع یا پدیده را باز می تاباند. 
 زبان حافظ،با وجود کاربرد واژه های عربی بسیار، امادارای جوهر اندیشه و روح گفتار فارسی است. برخلاف این ادعا که زبان فارسی شایسته اندیشه و فلسفه نیست، زبان حافظ نشان میدهد که اگر واژه ها به فرمان نویسنده و سنجش گری او باشند، زبان فارسی گنجینه ای است که با آن میتوان بلندترین اندیشه ها را به رساترین صورت به زبان آورد. بنابراین تصادفی نیست که حافظ و آثار او به بخشی از هویت ایرانی تبدیل شده است. تاثیر حافظ بر متفکران و نویسندگان غرب از میان معدود متفکران و شاعران ایرانی که تا کنون توانسته اند تاثیر مهمی بر متفکران برجسته غربی داشته باشند، بدون تردید حافظ و خیام در جای نخست قرار دارند. دیوان حافظ تاکنون بارها به زبانهای انگلیسی، آلمانی، لاتین، ترکی و فرانسه ترجمه شده و او را به یکی از محبوب ترین شاعران ایرانی در نزد غربی ها تبدیل کرده است. نویسندگان غرب اغلب حافظ را بعنوان شاعری آزاد منش با احساسات شگرف و نیرومند انسانی می شناسند. عشق و شراب دو نماد مهم اشعار حافظ در غرب به شمار میاید. نخستین ترجمه های دیوان حافظ در قرن هفدهم میلادی در دوران روشنگری صورت گرفت که علاقمندی به شرق و فرهنگ و ادبیات کشورهای دور دست یکی از نشانه های مهم آن بود. رزنزویک شووانو دیوان حافظ را به آلمانی و ویلبر فورس کلارک آنرا به انگلیسی ترجمه کردند. اما هرمان بیکنل در سال ۱۸۷۵ ترجمه کامل و بزرگتری از دیوان حافظ به انگلیسی انجام داد. ولفانگ گوته برجسته ترین نویسنده و شاعر دوران رمانتیک در سال ۱۸۱۴ دیوان حافظ را که به آلمانی ترجمه شده بود با اشتیاق مطالعه کرد و مجذوب او شد. کشش نیرومند گوته به حافظ قبل از هر چیز تحت تاثیر غزلیاتی صورت گرفت که مظهر لطیف ترین اندیشه های عرفانی و انسانی است. متن شیوا و افکاری که به شرح درون و تحولات روانشناختی فردی در دیوان حافظ می پردازد، تاثیری جدی در گوته نهاد. آنچه که روح گوته را پس از خواندن دیوان حافظ تسخیر کرد، آزاد منشی و صدای سخن عشق بود. گوته در اشعار حافظ بیزاری از ریا و بی پردگی را ستود. گوته به همراه یکی دیگر از شعرای آلمانی بنام ماریان فون ویلمر کوشش به سرودن غزلیاتی به آلمانی کردند. در سال ۱۸۱۸ گوته اثر معروف خود را که تحت تاثیر حافظ به رشته تحریر در آورده بود، بنام "دیوان شرقی و غربی" منتشر کرد. این اثر کوششی در نزدیکی شرق و غرب و نشان دادن یگانگی ها و افکار مشترکی است که میان ادبا و متفکران شرق و غرب وجود داشته است. این کتاب حاوی اشعاری است که گوته تحت تاثیر حافظ سروده است. البته گوته خود اذعان کرده است که قادر به نزدیک شدن به شیوه عرفانی و شیوایی حافظ در غزلسرایی نیست، اما کوشیده است از طریق غزلیات عاشقانه اندیشه های دوران رمانتیک خود را در توصیف طبیعت، خود شناسی و لطافت بیازماید. در «دیوان شرقی و غربی» قهرمانانی بنامهای حاتم و زلیخا راز عشق و دلدادگی را باز می تابانند. گوته در ایام پیری از کلام و سخن حافظ نیرو و الهام بسیار گرفت. رابیندرانات تاگور (هندی) نیز، تحت تأثیر حافظ، به آفرینش آثری دست زد. جاودانگی حافظ علت اصلی جاودانگی آثار حافظ در تیز بینی، نحوه استدلال و شرح درون و تحولات روانشناختی فردی انسان است. 
 او صدای سخن عشق و خود شناسی است که هر چه زمان بر آن بگذرد از شیوایی ، لطف و سوز نهفته در آن کاسته نمیشود و دلها را فراسوی زمان ومکان بسوی خود می کشاند. دیوان حافظ به همه زمانها و مکانها تعلق دارد و همواره تازگی و طراوت خود را حفظ می کند. بعبارت دیگر همچون اثری کلاسیک ماورا زمان و مکان قرار دارد و از چنان توانمندی و تازگی همیشگی برخوردار است که میتواند در هر زمان و مکانی روح و نظر مخاطبین را جلب کند. «فهم» نهفته در دیوان حافظ درباره انسان و زندگی درونی و روان شناختی او و بویژه تاکیدات شاعر بر روحیه تساهل و مدارا به این اثر چنان کیفیتی را داده است که در هر دوره ای میتواند مورد بازخوانی قرار گیرد و هربار نکات تازه ای در آن کشف گردد.
¤¤¤این مقاله یکی ازبیش از صدجستاری است که درکتاب "سرآمدان اندیشه و ادبیات از دوران باستان تا آغاز قرن بیستم" به همین قلم آمده است. این کتاب که اخیرادر ایران منتشر شد، به تمعق اساسی بر دورانهای رنسانس، روشنگری و واقع گرایی می پرد ازد و زندگی و آثار بیش از پنجاه تن از متفکران، فلاسفه، نویسندگان و
ب نظریه پردازان مرجع جهان را بازخوانی می کند.
¤¤¤¤¤¤
_ سامانه همه گیر هستی با آنکه یکنواخت پنداشته می شود ولی رو به پویش و پیشرفت است . گردش آرام هستی نباید ما را فریب دهد ، ما بخشی از یک برنامه بزرگ و پیشخواسته در کیهان هستیم که پیشرفت را در نهاد خود دارد . ارد بزرگ
*‌ _ مهمتر از امنیت بیرونی ما ، امنیت درونی ماست . هیچ ارتشی نمی تواند نا امنی درون فرو ریخته مان را بهبود بخشد . تنها خود ما هستیم که می توانیم آن را سامان بخشیم . ارد بزرگ
*‌ _ شورشهای آدمیان ، با بسامدهای پر توان کیهانی خیلی زود به سامانه درست خویش باز می گردد . ارد بزرگ
*‌ _ برآیند سامان یافتگی رفاه است پس : نخست باید به ساختار درست رسید سپس بر اساس آن ساماندهی کرد آنگاه رفاه همگانی بوجود می آید .ارد بزرگ

¤¤¤¤
پایان فرگرد سامان
¤¤¤¤ به قلم: فـرزانه شـیدا¤¤¤¤


برگرفته از :

بعُد سوم (آرمان نامه ارد بزرگ) فر گرد *سامان*

بعُد سوم (آرمان نامه ارد بزرگ) فر گرد *اندیشه* به قلم فرزانه شیدا

¤¤¤خانه عشاق¤¤¤
ما راه سپردیم وگذشتیم ودویدیم
در راه سفر وه که چه ها دید ه, شنیدیم
امروز مرا صحبت جانان ..., دل ِخوش بود
فردا که ندانیم کجارفته رسیدیم...
هرچند دراین راه ِسفر مست مرادیم
در غافله ی عشق «دلی» غرق ِامیدیم ...
بّه, تا که دراین «وادی دنیا » , دل وُافکار
با خود به درِ منزلِ ِعشاق ,کشیدیم .
¤¤¤فرزانه شیدا / اُسلُو -نروژ /1388¤¤¤

●_ بعُد سوم آرمان نامه ارد بزرگ_●
●_فرگرد اندیشه●_
¤¤¤ اندیشه¤¤¤
پیوسته نقش غزل, آرمیده ی روح
در بیکران خاطررویائی دل است
پیوسته نقش ِحضورِخیالِ ذهن
درروحِ اندیشه های رها ئی به منزل است
روحم حدیث غزل را چوسر دهد
نقاشی رخ عاشقانه, خوشکل است
جان را به گذرگاه روح میبرم, که دل
در آن به شوق رسیدنِ سینه , عاجل است

آری خیال دلم ,بی نصیب فکر
در کوچه های درد ,اسیرِ شکستگی ست
فکر دلم گرچه ز بار سفر پر است
آه ای دریغ ,جامه دان گذر های من تهی ست

گفتند: بار سفر را زمین گذار
گفتم: ز راه ِ نشستن , چه حاصل است؟
گفتند این «دل ِ شیدا »مزن به کوه ...
رفتیم ! گرچه که «فرزانه» عاقل است
آندل که گوشه گرفته به کُنج غم
آنکس نشسته به منزلِ اندوه ,جاهل است
پرشد درون دلم پُر, به شوق ِراه
درپایِ آرزو,« نرفتن»! , چه مشکل است

من بیکرانه ی دلم را به فصل شوق
در فصل فصل دلم ساز میزنم
گاهی به سرمستی بودن, در «آن خیال"
در مستی دلم , لبی به آواز, میزنم

از نقش اندیشه های ناب فراوان زندگی
روحم به رقص وبه شادی به محفل است
پر کن سر امید به ر ویای وصل وعشق
هر کس نبرده ثمر« زآن», چه غافل است
اندیشه ام ! اندیشه ای به سرامستی خیال
ای دل !حدیث قصه ی ما ,رنگ ساحل است
آبی تر از سماییم ونیلی به سبز روح
رنگ محبتم به بوم جهان ,رنگِ ِکامل است

باشد که عمر نسازد بما که ما
خودسازگار جهانی به بودنیم
روزی که خط محبت کشیده شد
دل را به موج های دریای دل ,زنیم


وقتی که عمربه جهان کوتّه ست ولیک
این« آدمی »,باز, دلخوشِ دنیای قاتل است
در میزند چه بناگه به خانه ای
« مرگ» است که درناگشوده,داخل است
هر سالِ بودنِ خود , «آدمی » ولی
در فکر آخر سال ومعدل است
از یاد برده بشر در خیال خویش
روحِ« اجل » به بردن ارواح ,شاغل است

من نیز دفتر شعری گشوده ام
در دفتری که عشق ناله میزد
صدواژه ,اشک ,به گریانی قلم
گیسوی اندیشه های مرا شانه میزند

در دفتر شعر وغزل گر نبوده عشق
بر دفتر محبت دل « خط باطل » است
در زخمه های قلم خون چکان درد
گوئی دلم به عالم «بودن» معطل است!!!
زین راه عمر, نصیبم , اگر کم است
قلبم ولی به گذرها, مُحصل است
دل میبیرم روبسوی اندیشه های ناب
یارب مدد! که رحمت تو , رَحم عادل است
ما پای عشق سر به ره سجده داده ایم

روح غزل ,به قصیده, به شعروشور
ای یاربِ شیدا دلم ,بگو
اخر کجای سفر میرسم به نور
¤¤¤ فرزانه شیدا- 1388/اُسلُو - نروژ ¤¤¤
در سفر عمر راه میبریم ودروادی تار وسیاه نادانی تلاش میکنیم اندیشه ای خویش راجلا بخشیده همره وهمپای دنیائی باشیم که در آن یکبار اما برای هرروز زندگی کردن به درستی تلاشی مشقت بار را تحمل میکنیم ودراین راستا برای رسیدن به قله های حتی نه چندان بلند عرق ریزان زندگانی پرفشار روزمره ای میشویم که در آن به هر آن اندیشه که باشیم نه براستی بازنده ایم نه برنه های جام طلائی روزگار اما هرچه هست در سفر عمر سفر اندیشه ها را با خود همراه میکنیم در تفکر روزگاری که نمیدانیم در آن درکجای خط بودن هستیم وایا دراینن سفر روح تلاش ما به تجحلی اخر هستی خویش خواهد رسید یا خیر پا میکشیم در دنیائی که برای رفلتم هرروزه هزار دیواری وهزار سنگی بر سر راه گاه ایستاده بر جایمان میگذارد دگاه پا پیچ خورده وناندوه زده خیره برادامه ی عمیر میشویم وباز لنگ لنگان رفتن راهی سفری بی انتها که در کجای زندگی اجل سلام خالصانه ی روزگار را بروی ما خنده زند وراهی شویم به دیار باقی که بی شک در آزادی روح قله های دیروز رسیده ونرسیده را نیز طی خواهد کرد بدون دردهای جسم واندیشه در راه سفر روزگار .حال آنکه دراین میان تا کجای بودن خویش توان واستقامت داشته وتا کدامین مرز طاقت ادامه داشته ایم چیزیست که اندیشه ی ما آنرا بما تحمیل میکند که در درون خود را شکسته خورده ی دنیائی بدانیم یا جام طلائی برنده بودن را درخیال خونیش بالا برده با خود بگوئیم هرچه بود رسیدم به خط پایانی که هدفم بود وراهم را بر آن به دویدن های مداوم در زندگی پیش بردم شاید کسی نیز همزمان بامن به خط پایان رسیده است که درود براو چه میدانیم او نیز دویدن های دبسیار ونفس نفس زندن هایبسیاری را در حرارت دویدنی بسوی هدف تحمل کرده است واونیز برحق است جام طلائی خویش بالا گرفته بر خود ببالد وشادی کند وقتی که میدانیم خطشروع دیگری چند قدم انطرفتر درانتظار ماست وخواهد بود خطوط شروع بسیار دیگری تا هستیم واگر میخواهیم براستی باشیم واندیشه زندگی خویش را سرشار کنیم از نابی افکاری که هریک درجایگاه خود اندیشه های والای زندگی را جان میخشد تا سرانجام بدانیم که هیچ نمیدانیم اما هرچه آموخته ایم نیز بی ثمر نبوده است واندیشه زمالنی رنگ وجلا گرفته وشفافیت خویش را نشان میدهد که سیاهی شبهای فکر خویش را بیاری وهمکاری دیگر اندیشه ها به اوج تجلی وتکامل برسانیم وهیچکس را نیز توان این نیست که بگوید درتکامل کامل اندیشه ام که در مکتب دنیا در جایگاه فیلسوف نیز هنوز مبتّدی دنیای بودنیم وهنوز شاگرد کلاس زندگی
¤¤¤ دریغ بیداد:از *استاد شهریار ¤¤¤
آوخ که پیامی نبرد باد هم از من
آنرا که به عمری نکند یاد هم ازمن
دامن مفشان از من ِخاکی که رسیدم
آنجا که به گرَدی نرسد باد هم از من
صدبار دم صید به خون غرقه وآخر
خرسند نشد خاطر صیاد هم از من
نتنها نّبود سوختنم شیوه ,که چو شمع
نشنید کسی ناله وفریاد هم ازمن
دیوانه شدم این دد ودیوم بِرمَد , لیک
رم میکند آن حوّر پریزاد هم از من
شمشاد قدت, خواندم وآزردی واکنون
سرمی کشد از رشک تو شمشاد هم ازمن
جان دادم وکامی ز وصالش نگرفتم
فریاد که خواهد بت من ,داد هم از من
امروز به بیداد هم از من , نکند یاد
آوخ که دریغ آمده بیدار هم از من
¤¤¤ استاد شهریار*¤¤¤
* _ پیرامونیان ما چه بخواهیم و یا نخواهیم بر اندیشه های ما اثر خواهند گذاشت .ارد بزرگ
* _ وارونگی آدمیان و جانوران در پویایی اندیشه و دانش است ولی آدمی هر دم می تواند به رفتار و خوی بسیار بربرگونه دست یابد و دست به هر بزهی بزند که پلیدترین جانوران هم در بایسته ترین هنگامه از انجام آن می پرهیزند .ارد بزرگ*
*_ همواره آدمیان دایره و چنبره بدی و پلیدی را با دانش و اندیشه برتر خویش بسته وبسته تر می سازند . ارد بزرگ
* _ خرد ابتدا به اندیشه پناه می برد . ارد بزرگ
* _ چهار چوب نگاه ما زمینی است ، اما برآیند اندیشه ما جنبه آسمانی نیز پیدا می کند . ارد بزرگ
* _ با کسی گفتگو کن که رسیدن به خرد و آگاهی اندیشه اوست نه خویشتن خویش . ارد بزرگ
* _ اندیشه و انگاره بیمار ، آینده را تیره و تار می بیند. ارد بزرگ

¤¤¤ پایان فرگرد اندیشه¤¤¤
¤¤¤ به قلم: فرزانه شیدا¤¤¤

برگرفته از :

بعُد سوم (آرمان نامه ارد بزرگ) فر گرد *اندیشه*


بعُد سوم (آرمان نامه ارد بزرگ) فر گرد *نگاه* به قلم فرزانه شیدا

شکوه و تقوا و شگفتی
و زیبایی شور انگیز طلوع خورشید را
باید از دور دید.
اگر نزدیکش رویم از دستش داده ایم.
لطافت و زیبایی گل
در زیر انگشت های تشریح
می پژمرد !
آه که «عقل»
اینهارا نمی فهمد.
*دکتر علی شریعتی*

●_ بعُد سوم آرمان نامه ارد بزرگ_●
●_فرگرد نگاه●_
¤¤¤مسافر دنیا*استاد شهریار¤¤¤
اهل دنیتا چون مسافر خفت وخوابی دید ورفت
در مسافرخانه ی دنیا شبی خوابید ورفت
خفته ی شب خوابهای نغز وشیرین دیده بود
بامدادان تا به هوش آمد همع پاچید ورفت
صحیه اش ناگه بگوش آمد که دکان تخت کن
ور بساطی چیده بود ازهول جان برچید ورفت
آنکه تن پوش بهارش از خز وسنجاب بود
گو زمستان باش تنها یک کفن پوشید ورفت
گو بر آ , ای پیر غافل سر به غوغای رحیل
همرهان بستند بار وکاروان کوچید ورفت
سنگ باشی یا گُهر از تخته ی تابوتها
درسه چال لحد خواهی به یر غلتید ورفت
خار زاراست این جهان لیکن به سود آخرت
«می توان از وی گل مقصود خود را چید ورفت!»
شمع چون خندیدن خورشید خاور دید صبح
از خجالت آب شد وانگه بخود خندید ورفت
زین جهان تا آن جهان, ظلمات پر پیچ وخمی ست
باید از اختر شناسان راه خود پرسید ورفت
شهسوار برق تا آمد رکابی در کشد
پرتگاه این جهان دئید وعنان پیچید ورفت
حلقه ی طاعت بگوش آویز در آتش مرو
اهرمن بود آنکه فرمان خدا نشنید ورفت
گر کنیز پادشاهی گر زن بقال کوی
درتغار صبر باید کشک خود سائید ورفت
شاه باشی یا گدا از دست ساقی فلک
باید این تک جرعه ی جام اجل نوشید ورفت
خَرّم آن جای علوی کر کف حرو پشت
وقت رفتن با لبی خندان گلی بوئید ورفت
« شهریارا» ذوق رفتن در وداع آخر است
دوستان با وعده گاه بوستان بوسید ورفت
*‌غزل خداحافظی استاد شهریار در تاریخ 1333 مردادماه /از تهران
¤¤¤استاد شهریار * روحش همواره شاد باد¤¤¤
نگاه آدمی در زندگانی تنها وسیله ای ست که میتواند وسعت دنیای خداوند را بر انسان نمایان کند واین نگاه در اصل خویش به دونگاه تبدیل میوشد نگاهی که توسط آن دیدنی های دنیای پیرامون خود را میبینیم ودرمورد ان فکر واندیشه میکنیم و« نگاه دل».نگاه اولیه دیدی است که مادیات واشیا وآنجه وجود وحضور دارد را میبیند ودراین دیدن باعث میگردد که آأمی در تشخیص مسیرهای زندگی خود توانائی آنرا داشته باشد که مراقب اطراف خود بوده ودرعین حال از افتادن به چاه وباتلاق ورفتم بسوی خطری پرهیز کند درعین حال بااین دید میتواند به بررسی دنیای پیرامون خود نشسته وآنگاه با نگاه دوم یعنی دیده ی دل اندیشه های درونی وذهنی خود را به تکامکل ورشد برساند بسیارند آنان که در گذر از خیابانی بسیاری از چیزها را نمیبینند ودرجایگزین آن خیره بر چیزهائی میشوند که علاقمند به آن هستند ودیگر چیزها برای آنان اهمیتی ندارد ونمیخواهندحتی ببینند یا اصلا فرقی برای ایشان نمیکند که درگذر وچرخش چشم آن چیز را هم ببینند درکنار این افراد مردمی زندگی میکنند که صرفنظر به علاقمندی های خود به علاقثمندی های دیگران نیز علاقه نشان میدهند ولااقل آمادگی آنرا دارند که دیگر چیزها را ببینید یاد گرفته بیآزمایند وگاه به آن نیز علاقمند شده گاه همینقدر که ازاین موضوع جدید هم چیزی بدانند خرسندند واما گروه سوم گروهی از مردمان عمیق ومتفکری هستند که دردنیای امروزی آن انسانهائی هستند که نگاه چشم ونگاه دل وروح وذهن آنان هرگز خالی از دیدن نمیشود همه چیز بسیارند چیزهائی که میبینند وحتی بسیار است چیزهائی که آرزومند وخواهان دیدن آن هستند ودیگر وقت آنرا پیدا نمیکنند یا در دسترس آنان نیست بدینگونه است که دنیای سراسر نگاه این افراد پراز تنوع وهیجانتن مختلفی میشود که هریک در شیوه وراه وروش خود دیدنی وشنیدن از آن شنیدنی وحتی اگر نوشته ای از این دیدگاهها از این افراد برجا باشد ویا بعدها از آنان برجا بماند خواندنیست .
_____ « بُرُودّت» _____
باز پنهان به سخن آمده ام
به شب بیداری ,با شب وُجلوه ی مهتابی سرد
مَه ِ اِکیلی سرمایِ شبِ کوچه ..به بازی در نور...
درچراغی که به قندیل زمستانی خود,
خو کرده است
و به سرماو برودت... در دهر... ...نه فقط ,در
شب ِیخ کرده ی سرما زده ای
به زمستانی باز... ,که به دورانی چند!
آنقدر سرد ...که حتی... به تن گرم چراغ
تن فولادی او یخ زده است
وتنِ یخ زده ی « قندیلی»
باز چسبیده به او , تا بگوش دل او
قصه ی ...سردی ِدوران گوید...
ودراین وادی سرمازده
در شب خفته ی انسان به سکوت
تن لرزان , سخنم باشب و با ماه
که ندارد پایان
من ...به تن لرزه ی اندوه ,بسی لرزانم
وبه سرمای جهانی درآن!!!
...وای بر مردم دهر!..
وای بر طفلِ , رها مانده
به گهواره ی بی لالائی
که در آن مادر ِافسرده ی ِبی حوصله ای ..
خیره ومات ,نگه دوخته بر ,
زردی آن دیواری ,
که خطِ نم زده یِ« ناداری »
ونقوشی از« فقر » من
...به تن لرزه ی اندوه
بسی لرزانم
وبه سرمای جهانی درآن!!!
...وای بر مردم دهر!..
وای بر طفلِ , رها مانده
قصه از, رنگ ِترحم بارِ,
« بی کسی »میگوید ...
مادر اما به سکوت
کودک اما به نگاه ...خانه اما خاموش
چه کسی باز بخوان به شبِ کودک دهر
باز لالائی زیبای محبت ها را...
...طپش عشق ومحبت میداد
زندگی قصه ی جاماندن ما , نیست بدهر
درشب سرد زمستانی فصل
ما بدنیای وجود, همگی یخ زده ایم
دل ما یخ زده است ونگاه دل ما
درُبرّوت های مّه پنهان شده در,
بی کسی و تنهائی
__فرزانه شیدا / 1388 _/ اُسلُو - نروژ___
دنیادر نگاه گروه سوم اسنانها ودردیدگاه این افراد تنها آسمان وستاره وزمین وکهکشان واقیانوس نیست دنیای این افراد چیزی فراتر از جسم مادی اشیای حاضر برروی زمین است وحتی ازاینمه چیزها که دردنیا هست کمتر چیزی هست که آنان با گذر از آن مسیر آنرا ندیده بگذرند وبروند در نگاه این افراد آنچه نباید زیاد بر آن وقت تلف کرد دیدن چیزهای عادیست ویا آنچه که دیدن آن چندان تاثیری بر نگاه ودیده وافکار آنان نمیگذارد .اما در چشمان این انسانها تعویض فصول , تغییرات جوّی وزمینی ودریائی , رشد جوانه ای از کنج یک دیوار , گل بسیار کوچک ظریفی در میان بوته های بلند وبسیاری از چیزهای شاید حتی بسیار کوچک دیده میشود که نگاه عادی حتی درکنگاش وجستجوی آن نیست وشاید در تفکر اینکه دیدن این گل تا باین حد کوچکی که گلبرگهایش اندازه ناخن کوچک طفلی هم نمیشود چه دیدنی دارد وحالتصور کنید که آنرا هم دیدیم اما دیدن وندیدنش به چه دردما میخورد؟..اما این دقیقا همین تفاوت دید ونگاهیست که فیلسوف گرانقدر ایران زمین * ارد بزرگ از آن سخن میگوید ودر واژه های ساده اما عمیق به گشودن« راز نگاه» می پردازد واین نگاه دراو دربزرگان عالم در کاشفین ومخترعین, در چشمان نویسندگان وشاعران قرون وتاریخ ونقاشان و تمامی آنانی که بگونه ای با درونگرائی وبا طرحها وشیوه وفرم ها وشکلها در ارتباطند وماهیت هرچیز در نگاه آنان بگونه ای برای کارویا علاقمندی آنان نیاز آنان نیز محسوب میشود نگاهی ساده نیست که وسعت این نگاه فراتر از دانائی وعقل بسیاری از مردمان ساده است که قادر باشند دریابند که چرا اینگونه دیدن تااینحد میتئاند برای یک فرد زندگی ساز وبااهمیت باشد وقتی که بدون داشتن این عمق نگاه نیز میشود زندگی کرد .آری میشود زندگی کرد اما زندگی نیز به هزارگونه برای آدمیان شکل میگیرد وهر کسی با دیدگاه خاص خود زندگی را میبیند وچگونگی گذر زندگی را معنا میکند کسی در اینکه فصول طبیعت چه فرایندی دارد وچه اهمیتی تنها بااین نگاه وفکر نگاه میکند که برای گردش زمین این آمد وشد, فصول نیازی ُمبّرم است تا زندگی به روال عادی بچرخد اما نگاه دنیوی ومعنوی وماورلئی دیدگاهی بزرگتر وعمیق تر وژرف تر وگشترده تری را داراست که داشتن این دید برای هر انسانی یک موهبت الهی نیز به شمار میرود کمااینکه بسیاری ارتباطات گاه حتی غیر منطقی اما واقعی را بین چنین انسانهائی بادیگر چیزها برقرار میکند اینگونه افراد دنیا را بگونه ی عادی نگاه نمیکننددنیای این افراد در شکل ونگاه چیزی فراتر از تصویر عکسیست که نگاه به مغز ما ارسال میکند وعقل وشعور آنرا درک کرده برای ما نمایش میدهد برای مثال وقتی شما درگدر نگاه در مسیر چشمتان با به ریگ سادهای در زیر پای خود برخودر میکند شاید پانیز بروی آن گذاشته ویا بی هیچ توجهی بگذرید چراکه مگر چه چیز دیگری جز یک ریگ ساده است اما یک زمین شناس یا کسی که با تاریخ بشر کار میکند یا در معدن شاغل است وبسیاری دیگر از حرفه ها این ریگ را باین سادگی نمی بیند وحتی گاه نشسته انرا بدست میگیرد ودر جنس سنگ دقیق میشود که ایا دراین تکیه کمی از سنگ « گرانیت یا مرمر یا خاک رس یا شیشه» هم وجود دارد یانه ایا تکهه ای از آثار گذشتگان وتاریخ بشر دران یافت میشود یاخیر به همین گونه است که تاریخ شناسان از دل سنگ وخاک تاریخ را برای ما بیرون کشیده اند غارهای انسانهای اولیه بانوقوش دیواری درون خاک ها استخوانهای دایناسورها /کوزه های باارزش عتیقه/ حتی گنجهای دوران پیش از باستان یا پیش دوران پیش از ظهور مسیح یا کشف دوران رنسانس یا پس از آن وامروزه کمترین نمای شناختن خاک وسنگ بر برجها یا ساختمانهای معمولی هر شهری ودرشکل ساده تر در هر روستائی دیده میشود که بهنسبت خاک وسنگی که دران منطقه یافت میشود ماهیت اصلی خود را نشان میدهد مثلا شما ممکن است ببینید دیوار «کاه گلی» خانه ی روستائی کمی نیز به رنگ سرخ میزند که حضور خاک رس در خاک آن منطقه را نوید میدهد یا جلوی خاک رودخانه ای سفیدک زده است که حضور« نمک» ویا « گچ »را خبر میدهد یا کوزه های دست ساز اهالی محل یا سفیدتر است یا سرخ تر ودر شهررونمای همهی ساختمانها نیز انواع واقسام سنگهائی که در زیبائی جلوه ای خاص دارند در رنگهای وجنس های مرمری, سیاه وسفید ,درسنگهای گرانیت متفاوت درساخت دستی شیشه با بتون توسط انسان واستفاده ی رنگ وطرح هائی در خاکها وسنگهای مخصوص رونما که نیمی از ان از معادن طبیعی خود کشور ونیمی دیگر از واردات کشوریست همه وهمه در نگاه ساده ی یک انسان ساختمان وبنا وکلبه ی قشنگی ست درنگاه آنکه ماهیت ونوع وجنس را مورد اهمیت قرار میدهد گرفته شده از هزاران هزار معدنی ست که در در دل خاک وکوه وحتی دریا توسط انسان دیده شناخته شده ومورد بکار گیری آن برای انواع ساختمان یا مجسمه سازی یا... هزار چیز دیگر در دنیای یافت پدیده های طبیعی پس از دیدن و پیداکردن وشناخت آدمی یا به همان شکل طبیعی مورد استفاده قرار گرفته است یا اگر سنگیست تراشیده وصیقل داده شده است واگر چیزی گرفته شده از خاک وآب چون « نمک» امروزه منو شما درسهولت عمل فقط آنچه اماده است را میبینیم وازآن استفاده میبریم واین تنها بخش کوچکی از اینهمه طبیعت است که درخاک میتوان هزاران چیز دیگر را نیز یافت که شاید بدرد منو شما درشکل اولیه نخورد اما وقتی کاشفی ومحققی آنرا یافت برای استفادهی منو شما به شکلی درامده ومیاورد که مانیز سود آنرا برده باشیم وبسیارند اینگونه چیزها که کسانی میبینند وکسانی حتی به آن فکر هم نمیکنند یا تابحال بفکرشان خطور نکرده است دکه انقدر با ریشه وبن به ساختمانی نگاه کنند که تازه دردل شهر وروستا سربراورده است وهمینقدر که برج زیبائی باشد ودرآن رستورانی وفروشگاهی برای سرگرمی عام وشاید برطرف کردن نیاز مادی مثلا خرید دودست لباس از بوتیک داخل آن یا خوردن غذائی در رستوران آن کافیست واین باز جنبه های مادی نگاه است که جنبه های درونی وماورائی نگاه انقدر وسعت دارد که به درک بسیاری نمیرسد وحتی گاه تعریف آن برای دیگری وبرای آنکه با دنیای این نگاه نا آشناست یا باعث تمسخر وخنده میشود یا بدیده شک به شخص گوینده نگاه کمرده درعقل ودرایت فکری وشعور او شک میکننددر صورتی که شاید اگر باور میکرد وسعی میکرد حقیقت را لاالقل با چشم مشاهده کند وهمراه ان فردباشد شاید براو هم گفته های آن فرد تثبیت میشد من خود ارتباط معنوی عمیقی با پرندگان دارم وفرق نمیکند کجای دنیا باشم پرندگان براحتی به من نزدیک شده وبامن مانوس میشوند وحتی شاید روزها وساعتها نیز درکنار مندر دوسه قدمی من مانده با جیک جیک وصدای خود حتی اگر متوجه ی انان نشوم با نوک زدن به پنجره خانه ام یا صدبار جلو عقب رفتن در مسیر روی دیواره ی بالکن خانه ام مرا متوجه خود میکند دوسه کبوتری نیز دارم که جدیدا از نشستن درباغچه ی جولی بالکنم به رشد فکری رسیده وروی صندلی داخل بالکن من جا خشک میکنند وهمیشه جای مرا وقتی من بایم خالی میکنند ودر صندلی دیگر مینشینند بی اینکه حتی یکبار به یکی از آنها دست زده باشم حس انس آنان را بخودد میبینم ویا درراهی مرا بال زنان وزمانی چندقدمی جلوتر ازمن درجلوی پاهایم کمی بر زمین کمی در بالای سر همراهی کنند وحتی با صدای مخصوص خود با من به گفتن حرفهائی نیز میپردازند وبا عملی مرا از خود آگاه میکنند ومن نیز با زبان عادی وزبان فارسی بسیار آنهارا ناز داده وبرای هریک اسمی گذاشته ام که وقتی می آنید نشسته وتا پایان حرف من ازمن دور نمیشوند ولی اگر همزمان کسی به نزدیک انان بیاید حتی اگر فرزند من باشد پر میکشند وبرشاخه ای دورتر مینشینند.واینکه میگوید مربوط به یکی دوکبوتر نیست که هریک ازاین کارها را پرندگان مختلفی برای من انجام میدهند وریک در زیبائی نقش ونگار از زیباترین پرندگانی محسوب میشوند که معمولا انسانها اگر دستشان برسد آنها را درقفس خواهند انداخت اما من پرنده کوچک ووحشی آزادی داشته ام که ودارم که مدام میاید ومیرود وبا تعویض فصل گاه خود سفر میکنند وسال بعد باز به خانه ی من باز میگردند وبااینکه لانه ای دریک جائی دراحتمالا طراف خانه من دارند , اما روز را بامن سرمیکنند وگاه با سفر کردن های من حتی دلتنگ نیز میشوند وانقدر به شیشه میزنندتا شوهرم برود نانی بریزد وحتی یکهفته ای اگر مرا نبینند دیگر نمی ایند وزمانی که باز میگردم نمیدانم از کجا خبر شده مجدد بامن هستند واین باعث تعجب خانواده ی من شده است که درنبود من انها نیز نیستند باامدن من انها مهمان هرروزه ی ساعتهای بالکن من هستند ومن فکر میکنم موحبت وعشقی که من دردرون به پرندگان عالم دارم از سوی آنان احساس میشود وحتی میدانند من از در قفس دیدن آنان اندوهگین میشوم ومیدانند هرگز قصد گرفتن انها را ندارم انقدر پرنده های ناشناس در بالکن خانه ی من راه بیرون رفتن از میان پنجره را گم کرده اند وسرانجام به یاری من پرواز کرده ورفته اند کهاگر میخواستم تک تک انها رابگیرم برایم مقدور بود وامروز شاید اتاقهایم پر میشد از پرندگان جورواجور وندیده ام که درهمسایگی ما که دوستانی ایرانی نیز هستند اینهمه بااین مسئله مواجه شده باشند که مدام پرندگان را از بالکن خود که درآنگ یر کرده وراه گم کرده اند به بیرون پرواز دهد. این ارتباط عاطفی را منو پرند ه های من, باهم ،درک میکنیم وبی اینکه زبان هم را بدانیم باهم ارتباط زبانی داریم وحتی پیغام هم با شاخه ای بروی صندلی تکه نانی از بالکن بروی میز یا داخل درگاهی پنجره , برایم میگذارند که بدانم امروز که بیرون رفته بودم آنها امده اند ومن نبوده ام.وهمه ی اینه شاید بنظر آنکه میشنود عقلانی نیاید یا مراانسانی مانده در تصورات رویائی وخیالی یا اسیر خرافات تصور کند اما حتی فرزندم معتقد بود که من میبایست این ارتباط را به جائی چون کانالهای پژوهشی وعلمی چون «دیسکاوری »یا تلوزیون شهری خبر بدهم تا بدانند کسی دردنیا پیدا میشودکه پرندگان پشت شیشه ی خانه او نوک به شیشه زده وگاه داخل امده به در میزنند وکلی با زبان خود با من حرف زده حتی به شیوه ی زبانی خود برایم پیام نیز میگذارند . مثلا مرغ دریائی باصدای ناهنجار خود اگر نان نریخته باشم انقدر سرم غر میزند تا هرکاری دارم زمین بگذارم وبرای خلاص شدن از فریادهای طلبکارانه ی او بروم ونانش را بدهم ویکی دوتا هم نیستند وساعت امدن هریکی نیز مشخص است ,دم جنبان های معمولا جفت با صدای زیبای خود بسیار مرا در راهها رفتن همراهی میکنند وتک تک پرندگان آواز خوان رنگارنگم که نمیدانم در زمستان چگونه اینجازنده میمانند ومهمان روزانه ی پشت پنجره ی خانه ی منند.وهربار که قصد سفر دارم با دلتنگی وفکراینکه با ندیدن من انها میروند به سفر میروم وبارها تلفنی سراغشان را ازخانواده میگیرم وآنها نیز این علاقه ی متقابل را بسیار دوست دارند وبرایشان جالب است وحتی در استکله ولنگرگاه قایق وکشتی که نیمکت های بسیاری هست ومردم توریست واهل دریا بر آن مینشینند میان اینهمه نیمکت دور نیمکت من پراز پرندگانی میشود که بسیار مجبور میشوم غذای خودرا دراورده باانان شریک شویم ودلم نمی اید به تنهائی دربادین نگاه آنان ساندویچ خودرا بخورم آنهم وقتی میدانم که آنها گرسنه اند ورسم مردم است که دراینجا همه به پرندگان غذا میدهند وبرایم این نیز نیز پیش آمده که توریستها ازحرف زدن پرندگان بامن عکس وفیلم گرفته اند زمانی که مرغ دریائی درست جلوی نوک کفشم غر میزند وداد وفریاد میکند ومرا نگاه میکند ومن سعی میکنم باو حالی کنم که دیگر نان وچیزی برای ریختن ندارم اما حتی برایشان همانجا خرید هم کرده ام ونان تازه نیز گرفته ام تا که ناامیدشان نکرده باشم وتصور میکنم همانگونه که کودک حتی بدون حرف اطرافیان وحتی مهمانی سریعا در می یابد چه کسی اورا دوست دارد وباو محبت دارد وبه همان او حتی باوجود خجالتی بودن بدون مشکلی نزدیک شده وبروی پای او مینشیند بی انکه هرگز با شخص دیگکری اینکار را کرده باشد پرندگان نیز میدانند من همانقدر که فرزندان خود را دوست میدارم عاشق پرندگان هستم وچون فرزندانم درهمه سن همچنان انان را ناز وقربان صدقه میروم پرندگانم را نیز به قدوقواره شان کاری نداشته نازشان میدهم .اینرا حس کرده تا پایان مینشینند وقصه ی قربان صدقه رفتن های مرا گوش میکنند تازمانی که ساکت شوم وانگاه کمی منتظر مانده پر میکشند دوری زده مجددباز میگردند و مینشیند ومرا نگاه میکنند تاباز نازشان بدهم. وکلی وقت روزانه ی من نیز صرف همینکار میشود که چاق سلامتی هایم را نیز با پرندگانم کرده باشم واین در رابطه با« فرگرد نگاه» از دیدگاه من نگاه معنوی رابط میان منو پرندگان است که درک آن شاید مشکل یاا حتی خنده اور برای من اما تولید شوق وهیجانی وافر میکند که هر لحظه درانتظارز دیدن یک یک آنان در طی روز باشم وچون دیر میکند نگرانن شوم همانگونه که فرزندم چون دیر بیاید هزاربار از پنجره سرک کشیده دورتا دور خانه ام از پنجره ها نگاه میاندازم شاید زودتر ببینم وخیالم راحت شود که امده اینجاست ونزدیک است.درنگاه شما تمام اینها حتی اگر خرافات احمقانه ای باشد اما هرچیزی وقتی درتکراراتفاق بیافتد دیگر حنبه اتفاقی بودن ندارد که کم کمانسان متوجه میشود که این مانند طلوع صبح وآغاز صبح امری عادی در زندگی او شده است ونه تنها برای خود شخص آنقدرها تعجبی ندارد بلکه اگر پیش نیاید بیشتر متعجب ونگران میشود ووقتی این گونه مسائل مداوم و در تکرار اتفاق میافتد که پرندگانی نیز براین جمع افزوده شوند ویار جانی من گردند دیگر این چیزی ست که من آنرا سعادت خود میدانم وبدیده ی خرافی بااینکه مخالف صددرصد خرافاتم به آن نگاه نمیکنم ودرکل هرچه را غیر منطقی باشد نمیپذیرم اما اینگونه مسائل نگاه وتوجه هرشخصی را در هر مقام سنی وفکری واندیشه ای که بوده است بخود, جلب کرده واندیشه را بفکر وامیدارد کمااینکه هرکه مرا میشناسد از حضور این پرندگان در زندگی من نیز بادیدن انها, مطلع است وبرای همه نیز چیزی ست جالب و غیر قابل درک است که حقیقت آنرا خواهی نخواهی مجبور به باور بوده اند چرا که چه باور کنند یا نکنند چیزی ست که به چشم دیده اند وبه تکرار رخ میدهد ورخ دادگه گاهی هم نیست بلکه دیگر امری عادی در باغچه ی بالکن خانه ی من است که حقیقت دارد و من میتوانم با شادی عنوان کنم که میان دوستان بسیار درمیان انسانها دوستانی از جنس پرنده و انواعی از حیوان را نیز دارم که سریعا به من انس والفت میگیرند وحتی چندی پیش درخانه ای دیگر, پرنده کوچک دیگری که بعلت کوچکی هنوز کامل پریدن وپرواز را را یادنگرفته بود و ودرحد مسیر بسیار کوتاهی در حدودی کمتر از ده قدم می پرید واحتمالا در تعلیم پرواز با مادر گم شده , یا از لانه به بیرون افتاده بود وبه خانه ی من میان انهمه خانه رسیده بودو مادرش را گم کرده بمن پناه اورده بود را بااینکه سعی کردم از بالکن خانه او راراهی کنم اما خود او نمیخواست برود و نمیرفت وهمینکه درب داخلی خانه بسوی هال را بازکردم که بداخل بروم جلوتر ازمن پرکشیده از میان پایم بداخل رفت واورا چون خودش میخواست تا پیداکردن مادرش درخانه نگاهداری کردم وزمانی که پس از گذر هفته ای مادراو امده وصدایش میکرد در را باز کردم واورا به بیرون بردم اماباز نمیخواست برود ولی سرانجام به اصرار مادرش بارها با پر کشیدن بسوی مادر وبازگشت به من ونشستن بروی شانه ودست من سرانجام پرکشید ورفت وتا مدتها که درآن خانه بودم نیز بمن سر میکشید.اینگونه عوالم دنیائی نیست که بشود آنرا معنی کرد اما بسیاری ازاینگونه چیزها در دنیا وجود دارد که برای هرکسی اتفاق نمیافتد ومن معتقدم این خودما هستیم که نمونه فردی وشخصیتی ما درهماهنگ کردن خود بادننیا روابط عاطفی وارتباطات معنوی خوبی با دنیای خود برقرار میکنم که هم باعش شادی خاطر است هم بدنیای ادمی معنائی زیباتر ودوست داشتنی تر میدهد تا انسان از ته دل دنیا را ذدوست بدارد ومهر ومحبت عالم پرندگانن را نیز دریابد وباانان در دنیای آسمانی آنان انقدر نزدیک باشد که ترا بی آنکه توان حرف زدنی به زبان آدمی داشته باشداما حس محبت ادمی را درک کنند وانسانی را دوست خود بدانند وتو نیز آنان را چون فرزندی دوست بداری ودراین رابطه بسیارند که البته رابطه بین حیوان وانسان وپرنده وانسان چندان چیز عیر قابل درکی نیست که پرندگان خانگی به صاحب خود انس میگیرند اما پرنده های من پرندگان آزاد خانگی من هستند که برای دوستی ومحبت آنها نیازی به این نمیبینم که ازادی را از آنها سلب کرده وبرای شادی دل خود نوک پر پرواز رهائیشان را بچینم وترجیح میدهم همانگونه ازاد دوستشان داشته باشم واز دوستی ولطف همخانه بودنی در آزادی طرفین با آنان بهره مند شوم وخودخواهی صاحب بودن را ازخود گرفته دوست باشم تا صاحب واما دراینگونه موارد بسیارند دیدنی وخواندنی وشنیدهائ ی که میتوان با دنبال کردن این وقایع, زیبائی وشگفتی های بسیاری را زندگی دید وزندگی را عاشقانه پرستش کرد وازته دل به خلقت خداونمدی عشق ورزید من دینا وطبیعت وزمین وزمان را عاشقانه میستایم وبر هر ذره وتکه ای از ان چنان علاقمندم که تا جائی که درتوانم باشد در حفط زندگی انان کوشیده ام چه پرنده ای بود چه گلی درگلدان خاکی چه جوانه ای حتی به عمر یک بهار در طول بودن و.... نمیدانم ولی به شکلی اینگونه اتفاقا ت در زندگی من سبب شده است که نه تنها از زندگی بیشتر لذت ببرم بلکه جز ار بلایای طبیعتی که قدرتی بران ندارم هیچ ترسی نیز از دینا خود احساس نمیکنم هرگز نکرده ام ولی میدانم که دنیا هرچه هست دشمن جانی ادمی نیست مگر درخطای ونادانی انسانی که از سوی طبیعت براو صدمه ای زده شود ودرعین حال همانقدر که از بودن وزندگی نمیترسم از مرگ نیز واهمه ای دردل احساس نمیکنم چرا که وقتی دردنیا بودن میتوان با اینگونه دیدگاهها اینمه آزاد بود وخش زیست وشادمان بود وباز درپناه خداوند خود را درآرامش روحی ومعنوی دید دنیای اخرت که جسم را رهائی بخشیده وروح را به هر سوئی گکه آرزو دارد روان میسازد وازادی می بخشد چگونه میتواند باعث ترس واندوه باشد ترک دنیا وقتی علاقمندی ها وعشق وکسانی را برای دوست داشتن داریم شاید ازاین جهت سخت باشد که نگران آنانی هستیم که بعد ازما نمیدانیم چه میکنند اما همانگونه که من وشما زندگی را بابود ونبود همه ی آنان که در دنیا هستند وهمه ی آنان که رفتند توانسته ایم خوب یا بد بروی پای خود سر کنیم وبه اتگا بقدرت وتلاش خود وایمان به حضصور ووجود خداوندی که پناه آدمی وحامی ویاور رستگاری ماست از چه باید درهراس باشیم خفتن درخاکی که وقتی جسم را درون آۀن میگذارد هیچ درد وترسی را درک نمیکند دیگر چه ترسی میتواند داشته باشد جسمی که دردنیا درد میکشد بیشتر ازار میبند تا جسمی که تمامی اعصاب واحساسات بدنی او به خواب ابدی رفته باشد ودیگراحساس نکندبر تن چه میگذرد وروح رااما همواره داشته باشد که در بودن وهستی نیز رهبراو بسوی راه زندگی وعشق ومحبت وعاطفه ودنیائی بود که میشد گفت ومیشود گفت هیچ کم نداشته و ندارد
¤¤¤ماه تابان¤¤¤
امشب از هر شب دیگر قلبم
نقش دلتنگی وبی تابی را ,بیشتردر دل من
می گرید
امشب این ساحل دل
موج اندوه شب طوفان را
پرتلاطم بدل وساحل دل باز دهد
ومن اما غمناک
موج در موج فقط میگریم
و بسی دلتنگم
خبری از شب آرامم نیست
و دلم می پرسد
آسمانی که بدل ساحل آرامش بود
از چه رو ابری و تاریک شده ست
ماه تابان شب عشق کجاست
تا دگر باره به تصویر رخش
سینه را نورانی
وبه موجی آرام
بر رخش بوسه زنم
ماه تابان شب عشق کجاست
وه که بی او چقدر دلتنگم 01.10.1385 جمعه
____ فرزانه شیدا /اُسلُو_نروژ_____
مگر من بخواهم آنرا در کمبود احساس کنم وبرخود تلخ کنم .دنیا زیباست بسیار زیبا ودوست داشتنی بسیار باارزش وما می بایست قدر همان شاخه ظریف جوانه زده گلی به اندازه انگشت کوچک خود در ظرافت کامل شاخه وبرگ را تا تنومند ترین درخت تاریخی دنیا وقدیمی ترین کوه وغار ودره وسنگ وهرچه خداوند در زندگی بما بخشیده است با عشق وعلاقه پاس داشته ودوست بداریم وبر هریک سپاس خداوندی را بجا بیاوریم که این نعمات را بی هیچ درخواستی بما بخشید وحتی درخواست نکرد که خود اورا دوست داشته باشیم وانتخاب را به عقل خود ما بخشید که اورا بیاد وباور داشته باشیم یا به فراموش بسپاریم راه نورانی اورا طی کنیم یا بیراهه را برگزینیم بر عظمت وغناّی وجود او ارج بگذاریم یا ازخاطر ببریم که خالق وجود وحضور ماست این ما هستیم که دنیای خالق خودرا جلوه ای زیباترودرخشنده تر میدهیم اگر نگاه دل را به همه آنچه باز کنیم و ازدیدنی ها سیر نشده همواره تشنه باز دیدن وبیشتر دیدن ودرک مسائلی باشیم که برای زندگی ما مفهوم وارزشی را باعث میگردد که به قدرت ونیروی آن انسان خود را نیزدرمقابل طبیعت قادر وتوانا حس میکند وحس نزدیکی وهمدالی ودرک دنیا خود بخش ارزنده ای دردنیای آدمیست که بیسیاری از خصلتهای بدوناشایست انسانی رااز انسان بدور کرده وآدمی دربرابر عظمت دنیا وزیبائی وراستی ودرستی و وصداقت وشفافیت آن سر تعظیم فرد آورده بددیه ی احترام به طبیعت ودنیای خود نگاه میکند وبر زندگی ارجی دوباره میگذارد وهرروز گوئی بیا گشودن چشم دوباره تولد یافته وباز این موهبت ورحمت خداوندی را هدیه میگیرد
¤¤¤ پیر شب ¤¤¤
بیرون از این خلوت....شبی خاموش
چون پیری سال دیده
در سکوت رمز آلود خویش
به تفکر نشسته است
دیده ستارگان از پشت پنجره
در پی دیدگان بیداریست
که همنشین تنهائی او باشد
نفس های ممتد وآرام خفتگان
گوئی بدو آرامش می بخشید
ونجوای شب زنده داران
با زمزمه آرام شب... درهم میپیچید
واو مهربانانه مینگریست
پیر شب در سکوتی رمز آلود
در همدردی با پریشانی های دل بیداران!
میداند او که این گذر آرام لحظه ها
پرماجراست حتی درسکوت
ومیداند در پس این سکوت
رودهای بسیاری جاریست
چه از دیده گان ...چه از سرچشمه های‌آرام
که گاه تند وپرشیب
وگاه آرام و بیصدا ,در گذار است
چون زندگی آدمیان !!!
پیر شب ...طپشهای آرام زندگی را دوست میدارد
همچنانکه آدمی را
وبر امید ها وآرزوهای آدمی
مهربان وآرام چشم دوخته است
و میداند پر طپش ترین دل
غمگین ترین دلی است
که زندگی را سر میکند!!!
ایکاش ...آرامش عمیق او
طپشهای دل بیقرار را
در ماجرای روزگار
آرامی می بخشید در سکوت آرام شب
که بسیارند بیقراران شب
در طپشهای مداوم زندگی
در هزار گونه گی ایه ...اندیشه های دل
و پیر شب مینگرد در سکوت ..وسکوت !!!
¤¤¤¤¤سروده ف.شیدا/اُسلُو - نروژ¤¤¤¤¤
...تا آنگاه باز بیشترو بیشتر زندگی کند ,ببیند درک کند بفهمد وباآن ودران جذب شده در دنیا وچرخش روزگار وقانون طبیعت خداوندی وج.دی حل شده ویا ادقام شده باشد وبداند دینائی از آن اوست که بیشتر آنچه را که نیازمند دیدن آن است قادر است ببیند وبه لطف دانسته های خود بیافزاید و.باز فردائی را انتظار بکشد که دیده ی دل ودرون را به تازه هائی آشنائی کند که هنوز براو پنهانند و در شوق وشعف این دانش زندگی کند که در دنیائی سا که از بسیاری از چیزهای درون ان آگاه است و میتواند بر آنچه نمیداند وبایست تا هست تلاش کند که آنرا نیز دریافته از لطف آن بهره مند شود فائق آمده لااقل تلاش بدرک وفهم وادراک آن داشته باشد که حتی اگر درحد اعلای دانش بدین آگاهی نرسید لااقل در حد متوئسط ذهنی تلاش خود را کرده باشد ولی ما درنادانی فکری خویش نه تنها از بسیاری چیزهاست که ازان بی خبریم واز لطف دانش وآگاهی از آن بی بهره بلکه حتی تلاش نمیکنیم آنرا بازیافته, ببینیم ودریابیم وازخود راضی شویم که اگر بودم بودنم بیهوده نبود لااقل سعی کردم به بهترین شکل باشم واگر بهترین نبودم حداقل درحد خوب فعال بوده وزحمت خودرا برای دانائی خویش کشیده ام ,که اگر چنین فکر کنیم, وعمل کنیم دنیاپر میشود ازانسانهائی که خود خداوند زمسن وزمان وروزگارند وباعث خشنودی و شادی ورضایت خداوند.
¤¤¤ماه تابان¤¤¤
امشب از هر شب دیگر قلبم
نقش دلتنگی وبی تابی را ,
بیشتردر دل من ,می گرید
امشب این ساحل دل
موج اندوه شب طوفان را
پرتلاطم بدل وساحل دل باز دهد
ومن اما غمناک
موج در موج فقط میگریم
و بسی دلتنگم
خبری از شب آرامم نیست
و دلم می پرسد
آسمانی که بدل ساحل آرامش بود
از چه رو ابری و تاریک شده ست
ماه تابان شب عشق کجاست
تا دگر باره به تصویر رخش
سینه را نورانی
وبه موجی آرام
بر رخش بوسه زنم
ماه تابان شب عشق کجاست
وه که بی او چقدر دلتنگم 01.10.1385 جمعه
____ فرزانه شیدا /اُسلُو_نروژ_____
* نگاه درون و برون ما ، از خویشتن خویش آغاز و بدان خواهد انجامید . ارد بزرگ
* درون ما با تمام جزئیات ، از نگاه تیزبین اهل خرد پنهان نیست . ارد بزرگ
* نگاه زمینیان ، تهی است از انوار آسمانیان . ارد بزرگ
* نگاه آدمهای کوچک ، چه زود پر می شود و لبریز .ارد بزرگ
نگاه خردمندان به ریشه ها می رسدودیگران گرفتار نمای بیرونی آن می شوند .اردبزرگ **
¤¤¤ پایان فرگرد نگاه ¤¤¤
¤¤¤ به قلم فرزانه شیدا¤¤¤

برگرفته از :

بعُد سوم (آرمان نامه ارد بزرگ) فر گرد *نگاه*


پژواک اندیشه در فراسوی مرزها

  تاریخ بشر، داستان مبارزه بی‌پایان برای آزادی، عدالت و معناست. در این مسیر، گاهی یک اندیشه، یک فلسفه، می‌تواند مرزهای جغرافیایی و فرهنگی ر...

بازتاب فلسفه اُرُدیسم در سراسر جهان