پروین اعتصامی - دیوان اشعار

ای دل عبث مخور غم دنیا را

فکرت مکن نیامده فردا را

کنج قفس چو نیک بیندیشی

چون گلشن است مرغ شکیبا را

بشکاف خاک را و ببین آنگه

بی مهری زمانهٔ رسوا را

این دشت، خوابگاه شهیدانست

فرصت شمار وقت تماشا را

از عمر رفته نیز شماری کن

مشمار جدی و عقرب و جوزا را

دور است کاروان سحر زینجا

شمعی بباید این شب یلدا را

در پرده صد هزار سیه کاریست

این تند سیر گنبد خضرا را

پیوند او مجوی که گم کرد است

نوشیروان و هرمز و دارا را

این جویبار خرد که می‌بینی

از جای کنده صخرهٔ صما را

آرامشی ببخش توانی گر

این دردمند خاطر شیدا را

افسون فسای افعی شهوت را

افسار بند مرکب سودا را

پیوند بایدت زدن ای عارف

در باغ دهر حنظل و خرما را

زاتش بغیر آب فرو ننشاند

سوز و گداز و تندی و گرما را

پنهان هرگز می‌نتوان کردن

از چشم عقل قصهٔ پیدا را

دیدار تیره‌روزی نابینا

عبرت بس است مردم بینا را

ای دوست، تا که دسترسی داری

حاجت بر آر اهل تمنا را

زیراک جستن دل مسکینان

شایان سعادتی است توانا را

از بس بخفتی، این تن آلوده

آلود این روان مصفا را

از رفعت از چه با تو سخن گویند

نشناختی تو پستی و بالا را

مریم بسی بنام بود لکن

رتبت یکی است مریم عذرا را

بشناس ایکه راهنوردستی

پیش از روش، درازی و پهنا را

خود رای می‌نباش که خودرایی

راند از بهشت، آدم و حوا را

پاکی گزین که راستی و پاکی

بر چرخ بر فراشت مسیحا را

آنکس ببرد سود که بی انده

آماج گشت فتنهٔ دریا را

اول بدیده روشنئی آموز

زان پس بپوی این ره ظلما را

پروانه پیش از آنکه بسوزندش

خرمن بسوخت وحشت و پروا را

شیرینی آنکه خورد فزون از حد

مستوجب است تلخی صفرا را

ای باغبان، سپاه خزان آمد

بس دیر کشتی این گل رعنا را

بیمار مرد بسکه طبیب او

بیگاه کار بست مداوا را

علم است میوه، شاخهٔ هستی را

فضل است پایه، مقصد والا را

نیکو نکوست، غازه و گلگونه

نبود ضرور چهرهٔ زیبا را

عاقل بوعدهٔ برهٔ بریان

ندهد ز دست نزل مهنا را

ای نیک، با بدان منشین هرگز

خوش نیست وصله جامهٔ دیبا را

گردی چو پاکباز، فلک بندد

بر گردن تو عقد ثریا را

صیاد را بگوی که پر مشکن

این صید تیره روز بی آوا را

ای آنکه راستی بمن آموزی

خود در ره کج از چه نهی پا را

خون یتیم در کشی و خواهی

باغ بهشت و سایهٔ طوبی را

نیکی چه کرده‌ایم که تا روزی

نیکو دهند مزد عمل ما را

انباز ساختیم و شریکی چند

پروردگار صانع یکتا را

برداشتیم مهرهٔ رنگین را

بگذاشتیم لؤلؤ لالا را

آموزگار خلق شدیم اما

نشناختیم خود الف و با را

بت ساختیم در دل و خندیدیم

بر کیش بد، برهمن و بودا را

ای آنکه عزم جنگ یلان داری

اول بسنج قوت اعضا را

از خاک تیره لاله برون کردن

دشوار نیست ابر گهر زا را

ساحر، فسون و شعبده انگارد

نور تجلی و ید بیضا را

در دام روزگار ز یکدیگر

نتوان شناخت پشه و عنقا را

در یک ترازو از چه ره اندازد

گوهرشناس، گوهر و مینا را

هیزم هزار سال اگر سوزد

ندهد شمیم عود مطرا را

بر بوریا و دلق، کس ای مسکین

نفروختست اطلس و خارا را

ظلم است در یکی قفس افکندن

مردار خوار و مرغ شکرخا را

خون سر و شرار دل فرهاد

سوزد هنوز لالهٔ حمرا را

پروین، بروز حادثه و سختی

در کار بند صبر و مدارا را

سخنانی از استاد فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی (بنیانگذار فلسفه اُرُدیسم و رهبر اُرُدیست های جهان)

دریاها نماد فروتنی هستند، در نهان خود، کوه هایی بلندتر از خشکی دارند، ولی هیچ گاه، آن را به رخ ما نمی کشند. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی
چه بسیار آدمهای مغروری دیدم که فریاد می زدند و می گفتند ما فروتن و خاکی هستیم. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی
غرور و فروتنی، هر دو بخشی از نیازهای آدمی هستند. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی
فروتنی به جا و درست، ما را خواستنی و دوست داشتنی می کند. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی
فروتنی در برابر گردن کشان، نادرست است. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی
فروتنی و غرور بیجا، به یک اندازه چندش آور هستند. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی

فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی (بنیانگذار فلسفه اُرُدیسم و رهبر اُرُدیست های جهان)

حکیم خیام نیشابوری

چون عهده نمی‌شود کسی فردا را

حالی خوش دار این دل پر سودا را

می نوش به ماهتاب ای ماه که ماه

بسیار بتابد و نیابد ما را






گر می نخوری طعنه مزن مستانرا

بنیاد مکن تو حیله و دستانرا

تو غره بدان مشو که می مینخوری

صد لقمه خوری که می غلام‌ست آنرا

حکیم خیام نیشابوری » رباعیات

خیام » رباعیات


هر چند که رنگ و بوی زیباست مرا

چون لاله رخ و چو سرو بالاست مرا

معلوم نشد که در طربخانه خاک

نقاش ازل بهر چه آراست مرا

حکیم خیام نیشابوری » رباعیات

ماییم و می و مطرب و این کنج خراب

جان و دل و جام و جامه پر درد شراب

فارغ ز امید رحمت و بیم عذاب

آزاد ز خاک و باد و از آتش و آب

حکیم خیام نیشابوری » رباعیات

آن قصر که جمشید در او جام گرفت

آهو بچه کرد و روبه آرام گرفت

بهرام که گور می‌گرفتی همه عمر

دیدی که چگونه گور بهرام گرفت

حکیم خیام نیشابوری » رباعیات

برخیز و بیا بتا برای دل ما

حل کن به جمال خویشتن مشکل ما

یک کوزه شراب تا بهم نوش کنیم

زان پیش که کوزه‌ها کنند از گل ما

شباهت‌های ژرف میان اُرُد بزرگ و چو وان آن

Chu Van An - Orod Bozorg

شباهت‌های ژرف میان اُرُد بزرگ و چو وان آن

شباهت‌های ژرف میان اُرُد بزرگ و چو وان آن

1. استادان بی‌قدرت، اما تأثیرگذار
هر دو این اندیشمندان، در دوران خود از قدرت سیاسی کناره گرفتند یا طرد شدند، اما به‌واسطه اخلاق، دانایی و آزاداندیشی، مورد احترام توده‌ها و نسل‌های بعدی قرار گرفتند. اُرُد بزرگ هیچ‌گاه تن به قدرت سیاسی نداد، و چو وان آن هم در برابر پادشاه ظالم «تران دونگ» ایستاد و استعفا داد. این مقاومت در برابر فساد، نوعی «زهد سیاسی» و شهادت فکری در هر دو زندگی دیده می‌شود.

2. نقش آموزش و تعلیم اخلاق
چو وان آن یکی از پیشگامان آموزش اخلاقی در ویتنام بود. او در مدرسه‌ای که تأسیس کرده بود، به جوانان نه‌تنها سواد، بلکه انسانیت می‌آموخت. از سوی دیگر، فیلسوف اُرُد بزرگ نیز در آثارش، آموزش غیررسمی اما عمیق از طریق طبیعت، خرد فردی و تجربه هستی را توصیه می‌کند. اُرُد می‌گوید:

   «آموزگار واقعی، طبیعت است. خاموش اما آموزنده.»

3. اصول‌گرایی اخلاقی در برابر مصلحت‌گرایی سیاسی
چو وان آن از خدمت به دستگاه فاسد سلطنتی سر باز زد، همان‌طور که اُرُد بزرگ هرگونه همکاری با ساختارهای دیکتاتوری (چه سلطنتی، چه مذهبی) را نپذیرفته است. هر دو به کرامت فردی و صداقت در اندیشه وفادار ماندند، حتی اگر بهایش سکوت، طرد یا حذف اجتماعی باشد.

4. مردم‌محوری بدون عوام‌گرایی
هر دو متفکر، بدون آنکه به پوپولیسم و هیاهو دچار شوند، دل در گرو آزادی و کرامت توده‌های مردم داشتند. اُرُد بزرگ از "آزادی ذاتی" انسان سخن می‌گوید و چو وان آن نیز تلاش کرد نظامی بر پایه اخلاق و نه سلطنت مطلقه بنا کند.

تفاوت‌های ساختاری و فلسفی

1. ریشه‌های نظری متفاوت: اُرُدیسم و کنفوسیانیسم
چو وان آن در چارچوب کنفوسیانیسم عمل می‌کرد؛ سیستمی که بر نظم، سلسله‌مراتب، و وفاداری به سنت‌ها تأکید دارد. اما اُرُد بزرگ، بنیان‌گذار فلسفه‌ای نوین به نام اُرُدیسم است که رهایی از مرزهای ذهنی، اتکا به خرد شخصی، عشق به هستی، و پیوند انسان با جهان را ترویج می‌کند.
در واقع:

   کنفوسیانیسم می‌گوید: "جامعه خوب یعنی نظم و وفاداری"
   اُرُدیسم می‌گوید: "جامعه خوب یعنی انسان آزاد و باوقار"

2. زمان و میدان اثرگذاری
چو وان آن در سده ۱۳ میلادی در ویتنام زندگی می‌کرد و در چارچوبی سنتی و کم‌ارتباط با تمدن‌های بیرونی فعالیت داشت. اُرُد بزرگ، اما فیلسوفی جهانی‌ست که در عصر اینترنت و بحران جهانی معنا، زیست می‌کند و با آثارش بر ایرانیان، مهاجران، و حتی نخبگان خارج‌نشین اثر گذاشته.

3. شکل سازمانی اثر
   چو وان آن با تأسیس مدرسه به تربیت نخبگان اخلاقی پرداخت.
   اُرُد بزرگ، با ایجاد مکتب فلسفی اُرُدیسم، صدها پیرو و انجمن فرهنگی به‌وجود آورده که فراتر از آموزش رسمی، نوعی «جنبش فکری» به راه انداخته است.

در آخر باید گفت:
اگر چو وان آن، وجدان بیدار عصر سلطنتی ویتنام بود، اُرُد بزرگ، صدای آزاداندیشی در عصر بحران معنوی جهانی‌ست.
هر دو ثابت کردند که راه اصلاح، نه از مسیر قدرت، بلکه از راه اندیشه‌ای زلال، اخلاقی و بی‌واهمه می‌گذرد.

 

 منبع:

https://aces.forumfa.net/t1907-topic

سخنانی از استاد فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی (بنیانگذار فلسفه اُرُدیسم و رهبر اُرُدیست های جهان)

پندهای کهنسالان، آخرین نغمه های آن ها، برای بهتر زیستن آیندگان است. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی

گفتگو با آدمیان ترسو، خواری بدنبال دارد. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی

آدمیان ترسو و ناکارآمد، خود را در دنیای صوفیانه، پیروز می بینند. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی

آدمیان خونریز، از همه ترسوتر هستند. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی

آنکه به خرد توانا شد، ترس برایش بازی بیش نیست. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی

بسیاری از سختی هایی که می کشیم، به خاطر خجالت و ترس از نگاه و فکر دیگران درباره ما است. هیچ گاه کار شرافتمندانه از ارزش ما نمی کاهد. فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی

فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ خراسانی (بنیانگذار فلسفه اُرُدیسم و رهبر اُرُدیست های جهان)

ملانصرالدین و دود کباب

 فقیری از کنار دکان کباب فروشی می گذشت. مرد کباب فروش گوشت ها را در سیخ ها کرده و به روی آتش نهاده باد می زد و بوی خوش گوشت سرخ شده در فضا پراکنده شده بود. بیچاره مرد فقیر چون گرسنه بود و پولی هم نداشت تا از کباب بخورد تکه نان خشکی را که در توبره داشت خارج کرده و بر روی دود کباب گرفته به دهان گذاشت.

او به همین ترتیب چند تکه نان خشک خورد و سپس براه افتاد تا از آنجا برود ولی مرد کباب فروش به سرعت از دکان خارج شده دست وی را گرفت و گفت: کجا می روی پول دود کباب را که خورده ای بده.

از قضا ملانصرالدین از آنجا می گذشت جریان را دید و متوجه شد که مرد فقیر التماس و زاری می کند و تقاضا می نماید او را رها کنند. ولی مرد کباب فروش می خواست پول دودی را که وی خورده است بگیرد.

ملا دلش برای مرد فقیر سوخت و جلو رفته به کباب فروش گفت: این مرد را آزاد کن تا برود من پول دود کبابی را که او خورده است می دهم.

کباب فروش قبول کرد و مرد فقیر را رها کرد. ملا پس از رفتن فقیر چند سکه از جیبش خارج کرده و در حالی که آنها را یکی پس از دیگری به روی زمین می انداخت به مرد کباب فروش گفت: بیا این هم صدای پول دودی که آن مرد خورده، بشمار و تحویل بگیر.

مرد کباب فروش با حیرت به ملا نگریست و گفت: این چه طرز پول دادن است مرد خدا؟

ملا همان طور که پول ها را بر زمین می انداخت تا صدایی از آنها بلند شود گفت: خوب جان من کسی که دود کباب و بوی آنرا بفروشد و بخواهد برای آن پول بگیرد باید به جای پول صدای آنرا تحویل بگیرد.

منبع: بیتوته

 

گدایی کردن ملا نصرالدین!

ملا نصرالدين هر روز در بازار گدايي مي‌كرد و مردم با نيرنگي٬ حماقت او را دست مي‌انداختند. دو سكه به او نشان مي‌دادند كه يكي شان طلا بود و يكي از نقره. اما ملا نصرالدين هميشه سكه نقره را انتخاب مي‌كرد. اين داستان در تمام منطقه پخش شد. هر روز گروهي زن و مرد مي‌آمدند و دو سكه به او نشان مي دادند و ملا نصرالدين هميشه سكه نقره را انتخاب مي‌كرد.

تا اينكه مرد مهرباني از راه رسيد و از اينكه ملا نصرالدين را آنطور دست مي‌انداختند، ناراحت شد.

در گوشه ميدان به سراغش رفت و گفت: هر وقت دو سكه به تو نشان دادند، سكه طلا را بردار. اينطوري هم پول بيشتري گيرت مي‌آيد و هم ديگر دستت نمي‌اندازند.

ملا نصرالدين پاسخ داد: ظاهراً حق با شماست٬ اما اگر سكه طلا را بردارم٬ ديگر مردم به من پول نمي‌دهند تا ثابت كنند كه من احمق تر از آن‌هايم. شما نمي‌دانيد تا حالا با اين كلك چقدر پول گير آورده‌ام.

«اگر كاري كه مي كني٬ هوشمندانه باشد٬ هيچ اشكالي ندارد كه تو را احمق بدانند.»