کتاب سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران - سیما زند

سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران

اگر به تاریخ ایران خوب بنگریم تنها به دو اندیشمند برخورد می کنیم که جملات قصارشان بر سر زبانها افتاده و امروز در جهان مجازی به وفور از سخنان آنها بهره گرفته می شود ابتدا بزرگمهر وزیر انوشیروان عادل پادشاه ساسانی و دیگری ارد بزرگ اندیشمند نام آشنای حال حاضر کشورمان .
نکته مهم در مورد این دو متفکر کشورمان آنست که هر دوی آنها پرورش یافته یک ناحیه از خراسان بزرگ هستند یکی در مرو و دیگری در شیروان که فاصله این دو شهر بسیار اندک است هر چند مرو از کشور ما جدا شده و امروزه بخشی از استان ماری ترکمنستان می باشد .

در این مجموعه مختصر سعی کرده ام جملاتی از این دو اندیشمند برتر ایرانی را در کنار یکدیگر قرار دهم . با دقت بر روی هر جمله می توان به غنای دانش و خرد ایرانی پی برد .

سیما زند
http://kandokave.persianblog.ir

کتابهایی دیگر من :
1- پندار متفکرین
2- رازهای ارد بزرگ و پائولو کوئلیو



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



مال هم مایه سربلندی و آسایش است ، و هم سبب خواری و پریشانی . اگر به آیین خرد صرف شود آفریننده شادی و برآورنده نام نیک است ، اما اگر بنهند و نخورند یا چنانکه باید بکار نبرند بهای سنگ و گوهر شاهوار یکی است . بزرگمهر

کسی که ترازوی راستی در وجودش همواره به یک سو سنگین است ، نمی تواند از خشم دست بردارد چون خشم و زور تنها ابزار ناراستی برای ماندن است . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



خردمند هرگز غم آنچه را از دستش رفته نمی خورد ، حتی اگر عزیز ترین کسش مرد و وی را به خاک سپرد ، شکسته غم و درد نمی گردد ، دیگر آنکه مرد خردور از نادیدنیها چنان دل می کند که باد از بید می گذرد . بزرگمهر

کسانی که بیم از دست دادن جایگاه خویش را دارند ، همواره فریاد می کشند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



روشندل و نکته دان کسی است که سخنان کوتاه و پر معنی بگوید . بزرگمهر

آنکه ناراستی پیشه نموده ، خموشی دیگران هم برایش ترسناک است . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



دل اهل دانش وقتی شاد می گردد که بردبار بوده و مردم بی شرم را به خویش نزدیک نکند . بزرگمهر

برای رسیدن به جایگاهی بالاتر ، گذشت را نیز بیاموزیم . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



هر که تن درست و نیرو دارد هرگز سخن نادرست نمی گوید . دروغگویان همه بیمار و ناتوان و زبون اند . بزرگمهر

مردانی که بیشتر از جایگاه و هنجار زنان پشتیبانی می کنند خود بیشتر از دیگران به نهاد زن می تازند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



دانش برترین داده های یزدان پاک است . خردمند همیشه سرور است ، بزرگمهر

زیبارویی که می داند زیبایی ماندنی نیست پرستیدنی ست. ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



دل کسی که خاطر شاه دادگر از او مکدر باشد جایگاه دیو است . بزرگمهر

تنها با از خودگذشتگی برای دیگران می توان جاودانه شد . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



به هنگام نبرد هوشیار و نگهدار تن خویش باش . چون دشمن در برابر تو ایستاد بر آشفته مشو و تدبیر نیکو کن . بزرگمهر

با ترشرویی به میان مردم رفتن ، تنها از بیماران ساخته است . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



کسی که زبانش را از بد گفتن باز دارد ، و دل هیچ کس را به گفتن سخنان زشت نیازارد . بزرگمهر

آنانیکه همیشه در آرامش هستند لاابالی ترین آدمهایند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



هرکس گوش نصیحت نیوش داشته باشد ، و دل به آموختن بسپارد ، بسا سخنان سودمند که از دانایان بشنود . بزرگمهر

نماز عشق ترتیبی ندارد چرا که با نخستین سر بر خاک گذاردن ، دیگر برخواستنی نیست . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



دل در آرزوی آنچه دسترسی بدان متصور نیست نباید بست ، از آنکه مایه رنج تن و بلای جان است . بزرگمهر

تنها کسانی شایسته هستند که اشتباهی را دو بار انجام نمی دهند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



ستوده و نیک فرجام کسی است که دادگر و نیکنام و در کردار و گفتار به هنجار باشد . بزرگمهر

غم ، می تواند از پایمان درآورد و اگر خود ساخته باشیم نیروی سرفرازیمان خواهد شد . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



در آیین خرد در هر کاری اندیشه باید . بزرگمهر

خودخواه ترین آدمیان آنانی هستند که چشمشان را بر سرنوشت هم میهنانشان بسته اند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



به نزدیک خردمندان چهار چیز بر پادشاهان عیب است : ترسیدن در میدان جنگ ، گریز از بخشندگی ، خوار داشتن رای خردمندان ، شتابزدگی و نا آرامی و بیقراری در کارها . بزرگمهر

کاویدن در غم ها ما را به خوشبختی نمی رساند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



برای نادان پیرایه ای سزاورتر و زیباتر از خاموشی نیست . بزرگمهر

تا اندیشه ایی پاسخگو در بین نباشد کجروی ادامه خواهد داشت . ارد بزرگ




--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



سخنی که سودی در آن نیست نگفتن بهتر ، چه سخن بی سود در مثل مانند، آتشی است که دودش بسیار و گرمی و فروغش سخت اندک باشد . بزرگمهر

ارمغان کُرنش در برابر نادان ، سختی دو چندان است . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



دیو کین و دیو سخن چینی گزنده است . سخن چین هرگز جز به دروغ لب نمی گشاید . گفتارش همیشه بی فروغ است .دو روی و سخن چین از مهر یزدان بی بهره اند و از او در هراسند . بزرگمهر

آزادی ، عنوانی برای زینت کاخ دیوان سالاران نیست ، آزادی کوچکترین حق مردم است که اگر نباشد هیچ دودمانی برجای نخواهد بود . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



کسی که به حکمت پروردگار معتقد و خستو باشد به بد ونیک روزگار نمی پردازد چنین بنده ای در پرستیدن یزدان بیشتر می کوشد و از بد سکالی و پیروی دیوان می پرهیزد ، ناکردنی نمی کند و از رنجه کردن بی گناهان بیزاری می جوید . بزرگمهر

شادی کجاست ؟ جای که همه ارزشمند هستند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



نام جستن بی دلیری میسر نمی گردد ، و زمانه از بددلان بیزار است . بزرگمهر

آدمهای ماندگار به چیزی جز آرمان نمی اندیشند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



فرخنده روزگار کسی است که اهرمن او را از راه راست بیرون نبرد و همواره بی گناه زندگی کند . بزرگمهر

کسی که آزادی می جوید زندانی برای اندیشه های دیگر نمی گسترد . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



هر کس را سرنوشتی مقدر است . یکی روز و شب در طلب سربلندی و سروری به جان می کوشد و بهر ه اش جز خستگی و فرسودگی و نامرادی چیزی نیست . به تعبیر دیگر در کنار چشمه روشن و گوارا تشنه می ماند. از سوی دیگر بی هنری بختیار ، بی آنکه تن به کار و کوشش بسپارد ، روزگار بر او می خندد و از همه گونه آسایش و آرامش برخوردار می گردد . پروردگار چنین خواسته و تدبیر بر تقدیر کارگر نمی افتد . بزرگمهر

مردمان توانمند در میان جشن و بزم نیستند . آنها در هر دم به آرمانی بزرگتر می اندیشند و برای رسیدن به آن در حال پیکارند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



کسی در شمار دانایان است که بر آنچه از دستش رفته افسوس نخورد ، از نایافته به رنج نباشد ، چون در طلب مرادی با سختی رویا رو شود سست نگردد و دل به ناامیدی نسپارد . بزرگمهر

بسیار یاد کردن از سختی های زندگی ، بردگی می آورد . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



خود را با هوس نزدیک مکن که خرد از تو روی بر می تابد . بزرگمهر

ستایش گران میهن ، زنان و مردان آزاده اند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



اگر کوه با همه سنگینی و عظمت و صلابت که وی راست فرمان شاه را سبک دارد تیره رای خیره سری بیش نیست . بزرگمهر

مستمند کسی است ، که دشواری و سختی ندیده باشد . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



برای آدمی دشمن دانا از دوست نادان بهتر است . بزرگمهر

دشمنی و پادورزی ، به آدم خردمند انگیزه زندگی می دهد . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



اگر خرسند و رضا باشی زندگی به دلخواه می سپاری . بزرگمهر

اندیشه و انگاره ای که نتواند آینده ای زیبا را مژده دهد ناتوان و بیمار است . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



اگر شاه به تو مهربان باشد دلیر و گستاخ مشو ، از آنکه طبع شاه چون آتش است و دل شیر از آن می هراسد . بزرگمهر

ریشه کارمند نابکار ، در نهاد سرپرست و مدیر ناتوان است . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



آنکه طالب آسایش جان و تن است باید شکیبا و بردبار باشد ، در دوستی و داد و ستد با مردم کژی و کاستی و فریبکاری نکند . چون گناهی از کسی بیند و بر او دست یابد ببخشد ، و کینه خواه و تیز خشم و دشمن سوز و نا بردبار نباشد . بزرگمهر

ویرانه کاخ های برآزندگان هم ، هزاران گهواره امید بر بستر خویش دارد . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



آنکس بر خویشتن نگهبان دارد که برای رسیدن به هوس و آرزوهای کوچک قدر نیکخویی و جوانمردی را نشکند ، و اگر فزونی و کامیابی بد روزگار را دید تن به پستی و زبونی نسپارد . بزرگمهر

کسی که همسر و کودک خویش را رها می کند ، در پی خفت ابدیست . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



بخشنده نیکخوی آن کس است که به بخشش جانش را آراسته گرداند . دور از جوانمردی است که بخشنده بر آن کسی که چیزی به او داده یا خیری رسانده منت نهد . بزرگمهر

دودمانی که بزرگان و ریش سفیدانش خوار باشند ، به کالبد بی جانی ماند که خوراک جانوران دیگر شود . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



ده چیز بر ده گروه خاصه بر دانش پژوهان نکوهیده است : دروغ گفتن به فرمانروا ، سپهبدی که زر بر سپاه خویش نپراگند ، مرد سپاهی که از پیکار بهراسد ، دانشمندی که چون چیزی در نظرش مطبوع افتد دل به هوس سپارد و از گناه نترسد ، پزشکی که خود بیمار و دردمند شود . تنک مایه ای که به دروغ به سرمایه و دارایی خویش نازد ، سفله ای که بر هر کس که چیزی دارد رشک برد ، خردمندی که زود خشم بود ، و به چیز کسان طمع ورزد ، کسی که رهنمایی از نادان امید دارد ، و آنکه کارگاه و یا بنیادی عظیم را به کاهلی سپارد ، و بی خردی که خردجوی نباشد . بزرگمهر

از سفر کرده ، ارزش سرزمین مادری را بپرس . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



آدمی باید از گناه بپرهیزد ، هر چه را به خویش نمی پسندد به دوست و دشمن خود روا ندارد . بزرگمهر

پیران اندیشمند به ریشه ها می پردازند نه به شاخه ها . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



خرد بر سر جان چون افسری تابنده است و مدارا و مهربانی به قدر همسنگ خرد است . بزرگمهر

آدمیانی مانند گل های لاله ، زندگی کوتاه در هستی و نقشی ماندگار در اندیشه ما دارند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



آنچه دلخواه همه است جز تن درستی نیست ، که اگر کسی روزی از آن محروم شد آرزویی جز بدست آوردنش ندارد . بزرگمهر

برآزندگان شادی را از بوته آتشدان پر اشک ، بیرون خواهند کشید . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



برترین دانش ها یزدان پرستی است . بزرگمهر

خوش نامی بزرگترین فر و افتخار هر آدمی است . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



فر و شکوه زمانی فزونی می یابد که دانا نزدمان ارجمند باشد ، و کام بدخواه را به زهر بی اعتنایی بیالایم . بزرگمهر

خوار نمودن هر آیین و نژادی به کوچک شدن خود ما خواهد انجامید . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



دانایان روشندل می دانند که دوران زندگی دراز نیست ، تن آدمی از این جهان است و روان از سرای دیگر . بزرگمهر

اگر جانت در خطر بود بجای پنهان شدن بکوش همگان را از گرفتاری خویش آگاه سازی . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



آنکه به خداوند پاک و مهربان بیش از دگران امید و بیم بسته است ، بیش از همه در خور ستایش است . بزرگمهر

در پشت هیچ در بسته ای ننشینید تا روزی باز شود . راه کار دیگری جستجو کنید و اگر نیافتید همان در را بشکنید . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



زورمندترین و پر گزنده ترین اهرمن آز است ، که دیوی است ستمکار و دیر ساز . بزرگمهر

دریاها نماد فروتنی هستند . در نهاد خود کوه هایی بلندتر از خشکی دارند ولی هیچ گاه آن را به رخ ما نمی کشند . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--



پادشاهان مردم دوست برگزیدگان پروردگارند . بزرگمهر

برای پویایی و پیشرفت ، گام نخست از پشت درهای بسته برداشته می شود . ارد بزرگ



--::(([سخنان خردمندانه اندیشمندان ایران]))::--

پایان